Logo
Wydrukuj tę stronę

Szlakiem dawnych traktów – Ōuchi-juku Wyróżniony

Oceń ten artykuł
(7 głosów)

Fot.1Ouchi1a

Chociaż jako początek nowoczesnej urbanizacji i planowanania przestrzennego w Japonii przyjmuje się pierwsze lata okresu Meiji (1868-1912), już wcześniej istniały pewne wzory, które miały silny wpływ na japońską urbanistykę. Wśród planów osadniczych, które zostały ustanowione w feudalnej Japonii w okresie Edo (1603-1868) wyszczególnia się następujące rodzaje: miasta w podzamczu, które stanowiły centrum administracyjne feudałów daimyō jōka-machi (np. Himeji w prefekturze Hyōgo, Kōchi w pref. Kōchi, Matsuyama w pref. Ehime, Hagi w pref. Yamaguchi i Tsuwano w pref. Shimane); miasta, w których znajdowały się pocztowe stacje odpoczynkowe – shukuba-machi (np. Narai-juku i Magome w prefekturze Nagano); miasta-ośrodki religijne, które rozwinęły się wokół słynnych sanktuariów i świątyń – monzen-machi (np. Nara, Kotohira ze świątynią Konpira w prefekturze Kagawa); miasta portowe, które rozwinęły się wzdłuż wybrzeży morskich – minato-machi (np. Sakata w prefekturze Yamagata); miasta-ośrodki handlowe – ichiba-machi oraz miasta-kurorty, które rozwinęły się w rejonach obfitujących w gorące źródła – onsen-machi (np. miasto Matsuyama, które rozwinęło się w oparciu o spa Dōgo Onsen). Czasem miasto odgrywało więcej niż jedną funkcję, jak na przykład Ōtsu, Gifu i Takasaki położone wzdłuż Nakasendo pełniły zarówno rolę shukuba-machi jak i jōka-machi.

 

Początki stacji pocztowych shukuba wywodzą się z okresu Edo, z czasów panowania shoguna Ieyasu Tokugawa (1543-1616). W tym czasie istniejące wówczas szlaki zostały przekształcone w system gokaidō – pięciu głównych traktów radialnie wywodzących się z Edo, przy których powstawały shukuba-machi. Pięcioma najważniejszymi arteriami były: Tōkaidō, Nakasendō (Kisokaidō), Kōshūkaidō, Nikkōkaidō i Ōshūkaidō. Poza tym istniały cztery drugorzędne szlaki, takie jak Mitōkaidō, Minōkaidō, Isekaidō and Chūgokukaidō, a także inne szlaki bardziej podrzędne. Punkt początkowy wszystkich dawnych traktów gokaidō znajdował się na moście Nihonbashi w Edo (które w 1868 r. zostało przemianowane na Tokio).

 

Najbardzej znany dzięki literaturze oraz sztuce jest szlak Tōkaidō, który prowadził z Nihonbashi w Edo do Sanjōbashi w Kioto i zawierał na tej trasie pięćdziesiąt pięć stacji pocztowych (Edo – Nihonbashi, Shinagawa, Kawasaki, Kanagawa, Hodogaya, Totsuka, Fujisawa, Hiratsuka, Ōiso, Odawara, Hakone, Mishima, Numazu, Hara, Yoshiwara, Kanbara, Yui, Okitsu, Ejiri, Fukuroi, Mitsuke, Hamamatsu, Maisaka, Arai, Shirasuka, Futakawa, Yoshida, Goyu, Akasaka, Fujikawa, Okazaki, Chiryū, Narumi, Miya, Kuwana, Yokkaichi, Ishiyakushi, Shōno, Kameyama, Seki, Sakanoshita, Tsuchiyama, Minakuchi, Ishibe, Kusatsu, Ōtsu, Kyoto – Sanjōbashi). Później powstały następne dwie stacje na rozbudowanym odcinku do Osaki. Niektóre stacje na trakcie Tōkaidō, jak np. Yoshida, Odawara i Kuwana, należały również do jōka-machi; niektóre należały także do miast świątynnych (np. Mishima i Atsuta); a inne do portowych, np. Kawasaki, Shimada i Kanaya. Na odcinkach górzystych i mniej zamieszkałych stacje pocztowe były rozmieszczone w równych odległościach, np. na Tōkaidō w odległości 2.131 ri (tradycyjna jednostka długości, odpowiednik 3.927 km). Na obszarach gęściej zaludnionych stacje były rozmieszczone częściej. Niemiecki lekarz i naukowiec Engelbert Kaempfer (1651-1713), opisał skupiska miast położonych wzdłuż traktów komunikacyjnych, które widział podczas wizyty w Japonii na początku okresu Edo: „Bardzo często, wiele wsi usytuowanych jest jedna przy drugiej bez przerwy. Po opuszczeniu jednej wioski, wchodzi się w następną i w ten sposób rozciagają się rzędy domów zbudowanych obok siebie przez wiele mil zaledwie różniąc się nazwą” (Kaepmfer 1999). Kaemper, który podróżował dwukrotnie po całej Japonii, w 1691 i 1692 roku, wspominał też że „(...) główne drogi są tak szerokie i przestronne, że dwie procesje mogą się minąć wzajemnie bez przeszkód”.

 

W okresie Edo podróżowało się na piechotę, z wyjątkiem osób bogatych, np. zagranicznych turystów, którzy używali lektyk i koni, które zmieniali na każdej stacji. Pocztowe stacje odpoczynkowe składaly się z najważniejszego budynku – dworca ton'ya, w którym mieściły się różne usługi, np. wymiana koni, a także punkt kontrolny dla podróżnych oraz przewożonych towarów. W innych budynkach znajdowały się zajazdy dla samurajów i arystokracji – honjin, bardziej podrzędne zajazdy waki-honjin, zajazdy dla zwykłych podróżnych – hatago, tanie zajazdy – kichin-yado, biura administracyjne miejscowości – toiyaba, stragany, tawerny, sklepy, łaźnie publiczne, herbaciarnie, itp. Stacje pocztowe rozwijały się wraz z rozrastaniem się funkcji handlowych i przekształcały się w shukuba-machi – miasta zlokalizowane wzdłuż głównych szlaków. Kaempfer zaobserował, że „Niesamowita liczba osób korzysta codziennie z autostrad na prowincji Japonii, a nawet w niektórych okresach roku są one tak zatłoczone jak ulice dużego miasta europejskiego” (Kaempfer 1999). W 1868 roku stacje pocztowe shukuba zostały oficjalnie zniesione, a następnie te, które były zlokalizowane blisko linii kolejowych, jak na przykład Shinagawa, przekształciły się w stacje kolejowe.

Fot.2Ouchi2a Fot.3Ouchi11a
Fot.4Ouchi3a Fot.5Ouchi5a

Ōuchi-juku w mieście Shimogō w prefekturze Fukushima było w okresie Edo niewielką stacją pocztową na szlaku Aizu Nishikaidō. W okresie Meiji zabytkowe budynki zaczęly podlegać ochronie. Obecnie kryte strzechą chaty są pod ochroną konserwatorską i funkcjonują jako budynki mieszkalne oraz sklepy i restauracje dla turystów. Obszar o powierzchni 11.3 ha został uznany jako „Ważny obszar chroniony z grupą budynków tradycyjnych” (Jūyō dentōteki kenzōbutsu-gun hozon-chiku ). Ōuchi-juku wygląda tak jak prezentowało się w okresie Edo. Główne drogi mają zwykłą ubitą nawierzchnię i oddzielone są od budynkow kanałami. W zabytkowych chatach mieszczą się m.in. sklepy z wyrobami regionalnymi, które chętnie kupują liczni turyści. W dawnym ekskluzywnym zajeździe honjin znajduje się obecnie muzeum. Można w nim zobaczyć jak kiedyś się podróżowało i jak żyli mieszkańcy Ōuchi-juku. Na końcu głównej drogi na wzniesieniu znajduje się świątynia, z której rozciąga się piękny widok na Ōuchi-juku i okolice. Miejsce to szczególnie malowniczo prezentuje się jesienią, na tle kolorowych liści, z charakterystycznymi dla tego sezonu kwitnącymi chryzantemami i wywieszonymi przed chatami suszonymi warzywami. 

Fot.6Ouchi6a Fot.7Ouchi9a
Fot.8Ouchi10a Fot.9Ouchi8a

 

Kaepmfer, E. (1999) Kaepmfer’s Japan – Tokugawa culture observed. University of Hawai’s Press, Honolulu.

 

 

Ostatnio zmieniany

Najnowsze od Ewa Maria Kido

© 2013 www.polonia-jp.jp