13 października 2018 r. na Uniwersytecie Aoyama Gakuin w Tokio odbyło się sympozjum w języku japońskim pt. „Działalność polskich misjonarzy w Japonii jako część wymiany międzykulturowej”, zorganizowane przez Towarzystwo Naukowe Polityki Kulturalnej (Sogo Bunka Seisaku Gakkai) działające przy Wydziale Kulturoznawstwa tej uczelni, we współpracy z Instytutem Polskim w Tokio. W sympozjum wzięły udział 54 osoby (nie licząc prelegentów i organizatorów).

Sympozjum przyświecały trzy główne cele:

1) Ukazanie różnorodności i bogactwa polskich misji w Japonii jako formy polsko-japońskiej wymiany międzykulturowej

2) Przypomnienie mniej znanych wątków wymiany międzykulturowej w działalności polskich franciszkanów (Braci Mniejszych Konwentualnych), którzy położyli w Japonii wyjątkowe zasługi, począwszy od dzieła misyjnego ojca Kolbego w Nagasaki w latach 30., a skończywszy na działaniach charytatywnych ojca Mieczysława Mirochny i brata Zenona Żebrowskiego, które zostały podjęte w okresie powojennym

3) Organizując sympozjum w tym terminie, chcieliśmy także uczcić rocznicę wyboru Jana Pawła 2 na papieża, dlatego redaktor Dorota Hałasa wygłosiła dłuższą prelekcję o jego pielgrzymce do Japonii i szczególnych związkach naszego wybitnego rodaka z tym krajem.

Kadr z filmu animowanego o bracie Zeno, pokazanego na sympozjum

W pierwszej części sympozjum ojciec Paweł Janociński opowiedział o działalności zakonu dominikanów w Japonii, kładąc nacisk na to, że zgromadzenie to zawsze starało się zakładać klasztory w centrum miast, tak, aby być blisko ludzi, z którymi pragnie się prowadzić pracę misyjną. Tak było również w przypadku klasztoru w tokijskiej dzielnicy Shibuya, gdzie aktualnie pracuje ojciec Paweł. Następnie siostra Agnieszka Bujnowicz opowiedziała o pracy misyjnej Zgromadzenia Sióstr Opatrzności Bożej (japońska siedziba zakonu mieści się w Nakameguro, Tokio), dzieląc się przy okazji swoją fascynacją kulturą japońską. Na zainteresowanie siostry Agnieszki Japonią wpłynął serial produkcji japońskiej telewizji publicznej NHK „Oshin”, bardzo popularny w latach 80. i emitowany także w Polsce. Zgromadzenie Sióstr Opatrzności Bożej działa głównie w dziedzinie edukacji, a jego szczególną misją jest zapobieganie prostytucji i walka z handlem żywym towarem; zakon współdziała w tych obszarach ze świecką organizacją pozarządową Light House. Ojciec Jan Bury z zakonu salezjanów wspominał wybitnych polskich misjonarzy ze swojego zgromadzenia, działających w Japonii w duchu założyciela, św. Jana Bosco. Zgromadzenie ojców salezjanów od początku swego istnienia zajmuje się młodzieżą trudną i wyrzuconą na margines społeczeństwa, a obecnie w Japonii prowadzi przede wszystkim edukację prewencyjną, opartą na założeniach zbliżonych do współczesnej psychologii pozytywnej.

W drugiej części spotkania dr Iwona Merklejn z Uniwersytetu Aoyama Gakuin zwróciła uwagę na szczególne epizody współpracy ojca Maksymiliana Kolbego z japońskimi chrześcijanami w Nagasaki. Wydanie japońskiej wersji „Rycerza Niepokalanej” już w miesiąc po przybyciu ojca Kolbego do Japonii było możliwe dzięki pomocy miejscowych chrześcijan, wśród których był także pastor metodysta, Yamaki Toshio. Yamakiego interesowała duchowość św. Franciszka z Asyżu, podobnie zresztą było w przypadku japońskich mnichów buddyjskich, z którymi ojciec Kolbe utrzymywał kontakty. Przyjaźń pomiędzy ojcem Kolbe i pastorem Yamakim zaowocowała w późniejszych latach nawróceniem tego ostatniego na katolicyzm. W dalszej części popołudniowej sesji japoński reporter Ishitobi Jin podzielił się swoją wiedzą o bracie Zenonie Żebrowskim, którego wieloletnia działalność charytatywna w Japonii została opisana szeroko w prasie i udokumentowana przez Ishitobiego w książce Kaze no shisha Zeno (Zeno nie ma czasu umrzeć; Wyd. Shizen Shoku Tsushinsha, 1998). Następnie siostry Dorota Drozdowska i Kazimiera Szaniecka ze zgromadzenia sióstr Rycerstwa Niepokalanej z siedzibą w Konagai (pref. Nagasaki) opowiedziały niezwykłą historię tego zakonu, założonego w Japonii przez polskiego franciszkanina ojca Mieczysława Mirochnę i następnie dopiero „przeszczepionego” do Polski. Obecnie zgromadzenie to posiada 18 placówek w Japonii i jedną w Polsce, a głównym polem jego pracy jest opieka nad dziećmi specjalnej troski.

Na zakończenie sympozjum uczestnicy obejrzeli film animowany Zeno kagiri naki ai ni (Brat Zeno – bezgraniczna miłość, Ui Takashi, Chiba Shigeki 1999), poprzedzony prelekcją na temat okoliczności jego powstania wygłoszoną przez producenta filmu, emerytowanego wykładowcę Japońskiej Akademii Filmowej Chibę Shigekiego. Produkcja tego filmu animowanego, który jest zbeletryzowaną wersją historii polskiego misjonarza w Japonii została całkowicie sfinansowana z datków wolontariuszy. Organizatorzy sympozjum serdecznie dziękują Fundacji Fuji, a szczególnie jej dyrektorowi Edamiemu Taro za umożliwienie projekcji filmu.

                       Iwona Merklejn, 19.10.2018