Dzień równonocy wiosennej 春分の日 i budząca się do życia przyroda

Pierwszy dzień wiosny przypada kalendarzowo w dniu 20 lub 21 marca. Tego samego dnia przypada także dzień równonocy wiosennej (shunbun-no hi 春分の日), czyli wiosenne zrównanie dnia z nocą – w odróżnieniu do jesiennego zrównania dnia z nocą – shūbun no hi, które przypada 23 lub 24 września. Równonoc (bunten 分点; ang. Equinox) – jest to dzień,w którym dzień jest równy nocy. Dzieńma wtedy 12 godzin i noc także. Mamy więc równonoc wiosenną (shunbun ten 春分点) i jesienną (shūbun ten 秋分点). W Japonii dzień równonocy wiosennej stał się oficjalnym świętem państwowym (kokumin no shukujitsu 国民の祝日) w 1948 r. Większość obecnie obowiązujących świąt państwowych została ustanowiona na mocy „Ustawy o świętach państwowych z 1948 r. (kokumin no shukujitsu ni kansuru hōritsu 国民の祝日に関する法律). Wiosna astronomiczna rozpoczyna się w momencie równonocy wiosennej i trwa do momentu przesilenia letniego, co w przybliżeniu oznacza na półkuli północnej okres pomiędzy 20 marca a 22 czerwca.

Święto równonocy wiosennej zadedykowane jest przyrodzie i podziwianiu wszystkich kreacji natury. Wydaje się, że całkiem trafnie, bo wtedy właśnie przyroda budzi się do życia. Jednak do roku 1948 jego obchody miały charakter religijny. Obchodzone wtedy święto shunki kōrei-sai (春季皇霊祭) związane było z shintoistycznym zwyczajem oddawania czci zmarłym członkom rodziny cesarskiej. Oddawano cześć przede wszystkim zmarłym cesarzom. Z kolei obchodzony jesienią dzień równonocy jesiennej jest dniem oddawania szacunku i wspominania zmarłych. Do roku 1948 także to święto, które nazywano shūki kōrei-sai (秋季皇霊祭), było poświęcone zmarlym cesarzom Japonii.

Shunbun no hi często zbiega się z zakończeniem roku szkolnego, który w Japonii kończy się w marcu (a zaczyna w kwietniu). W szkołach i na uczelniach odbywają się związane z tym ceremonie, podczas których wręczane są świadectwa i dyplomy. Na tę okazję uczniowie szkół ubierają się w oficjalne mundurki lub garnitury, a studentki często zakładają tradycyjne hakama. Hakama były noszone przez nauczycielki w okresie Meiji i Taishō, ale potem stały się także popularne wśród studentów. Obecnie hakama są strojem na specjalną okazję, noszonym głównie podczas ceremonii wręczania dyplomów.

Święto równonocy wiosennej zbiega się także z początkiem kwitnienia wiśni w rejonie Kantō, które zaczyna się po 20-tym marca i trwa do mniej więcej 5-go kwietnia. Pora ta waha się w zależności od pogody, a obsypane kwiatami drzewa można podziwiać mniej więcej przez tydzień (fot. 1). Odpowiednio wcześniej podawane są prognozy pogody dotyczące początku kwitnienia wiśni i przesuwania się frontu sakury (sakurazensen 桜前線).

fot. 2Meguro sakura

Fot. 1 Sakura nad rzeką Meguro, Tokio

fot.3wanizuka no sakura Fot. 2 Sakura – „wanizuka no sakura”(わに塚の桜), prefektura Yamanashi

Okres święta równonocy wiosennej wyznacza także początek wiosennych podróży. Japończycy planują wyjazdy lub wyjścia rodzinne, czy też firmowe, aby nacieszyć się widokiem sakury. Koleje Japońskie (JRジェイアール; Japan Railways) oferują wtedy specjalne bilety ważne w okresie od 1 marca do 10 kwietnia W tym atrakcyjnym sezonie można skorzystać ze specjalnego biletu seishun 18 (jūhachi) kippu (青春18きっぷ), który kosztuje obecnie 11,850 jenów (czyli 2,370 jenów dziennie) i umożliwia jazdę pociągami lokalnymi JR bez ograniczeń przez pięć wybranych dni w ciągu okresu ważności biletu. Pojedyńczy bilet może być używany przez jedną osobę lub więcej podróżujących jednocześnie – np. przez 5 osób i wtedy ważny będzie jeden dzień. Bilety seishun 18 kippu są w sprzedaży od 20 lutego do 31 marca. JR oferuje tego typu bilety także w dwóch innych okresach – od 20 lipca do 10 sierpnia oraz od 10 grudnia do 10 stycznia.

Zatem dzień równonocy wiosennej i cały wiosenny okres, w którym przypada, to atrakcyjny sezon w Japonii, odpowiedni na podróże, spacery i pikniki. Obfituje w przepiękne wiosenne kolory – od bieli i żółci, poprzez różne odcienie różu i czerwień, aż do odcieni bordo i fioletu. Jasnoróżowe są kwiaty wiśni (sakura; fot. 2), różowe i czerwone są kamelie (tsubaki; fot. 3). Magnolie (mokuren; fot. 4) mają ogromne kwiaty w odcieniach bieli, poprzez róż, aż do fioletu. Soczystą żółtą barwą mienią się kwiaty rzepaku ozdobnego (nanohana; fot. 5). Na początku kwietnia kwitną też na różowo wiśnie zwisające (shidarezakura; fot. 6) oraz drzewa brzoskwiń (momo; fot. 7). W kwietniu pokrywają się także pięknymi różowymi kwiatami drzewa derenia kwiecistego (hanamizuki; odmiana cornus florida rubra; ang. dogwood), oraz różnokolorowe tulipany (chūrippu, fot. 8), azalie (rododendron; tsutsuji; fot. 9) w różnych odcieniach, a także kwitnące na różowo i biało, pnące się po ziemi floksy szydlaste (shibazakura; fot. 10). Później na początku maja kwitną też wisterie (fuji; fot. 11), a potem kolejno następne kwiaty, między innymi hortensje (ajisai; fot. 12), będące zapowiedzią pory deszczowej.