Japońskie biuro imigracyjne wprowadziło nowe procedury imigracyjne w dniu 20 listopada 2007 roku. Celem zmian było zapobieżenie atakom terrorystycznym. Zgodnie z nowymi przepisami wszyscy cudzoziemcy, z wyjątkiem „specjalnych stałych mieszkańców”, muszą przedstawić inspektorom imigracyjnym konkretne informacje biometryczne - odciski palców oraz zdjęcie twarzy. Aby procedury imigracyjne były szybsze, wprowadzone zostały tzw. "zautomatyzowane bramki". Jeśli posiadacze zezwoleń i japońscy obywatele życzą sobie, mogą w celu przejścia przez zautomatyzowane bramki dobrowolnie zarejestrować swoje informacje biometryczne wcześniej, co pozwala na usprawnienie procedur granicznych.

Poniżej można znaleźć podstawowe wprowadzenie do japońskiego systemu imigracyjnego oraz pracy i studiów w Japonii, a także informacje na temat tego jak dojechać do centrum miasta po wylądowaniu w Narita. Aby uzyskać informacje bieżące należy skontaktować się z japońską ambasadą, konsulatem lub Biurem Imigracyjnym w Japonii (http://www.immi-moj.go.jp/english/).

1. Wjeżdżając do Japonii

Wszyscy cudzoziemcy, w tym zagraniczni mieszkańcy, zostają sfotografowani i pobierane są od nich odciski palców przy wjeździe do Japonii. Wyjątkiem od tej zasady są osoby w wieku poniżej 16 lat i kilka specjalnych grup, takich jak dyplomaci czy dygnitarze.

Wszyscy cudzoziemcy otrzymują status pobytu przy wjeździe do Japonii. Istnieje ponad dwadzieścia różnych statusów pobytu, w tym "tymczasowy odwiedzający" dla turystów, oraz szereg statusów dla studentów, pracowników i krewnych japońskich obywateli i mieszkańców. Trzeba zaznaczyć, ze podczas przekraczania granicy obcokrajowcy są sprawdzani przez celników. Niedozwolony jest m.in. wwóz narkotyków. Grozi za to wielotelnia kara w więzieniu.

2. Rodzaje wiz

Dokadne informacje na temat wszystkich rodzajów wiz znajduja się na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych Japonii (gaimushō): http://www.mofa.go.jp/j_info/visit/visa/index.html

Turyści i biznesmeni

Jeżeli jesteś obywatelem jednego z ponad 50 krajów, z którym Japonia ma "układ zwolnienia z obowiązku wizowego", będziesz potrzebował tylko ważnego paszportu, aby dostać się do Japonii jako "tymczasowy odwiedzający". W przeciwnym razie należy uzyskać wizę przed wjazdem do kraju. Tymczasowi goście z większości krajów, w tym z Polski, mogą przebywać do 90 dni.

Obywatele Austrii, Niemczech, Irlandii, Liechtensteinu, Meksyku, Szwajcarii lub Wielkiej Brytanii, mają możliwość przedłużenia pobytu łącznie do sześciu miesięcy. Wciąż, początkowo uzyskuje się zezwolenie na pobyt na 90 dni, ale można później ubiegać się o wydłużenie czasu pobytu w Biurze Imigracyjnym w Japonii. Tymczasowi goście nie mogą uczestniczyć w żadnych płatnych działaniach. W wypadku nielegalnej pracy lub pobytu obcokrajowcy są zatrzymywani i deportowani. Zjawisko nielegalnej pracy jest w Japonii dość rzadkie. Dozwolone sa krótkoterminowe studia w japońskich szkołach językowych. Wszyscy zagraniczni turyści w Japonii są zobowiązani do noszenia przy sobie paszportu przez cały czas pobytu.

Pracownicy

Cudzoziemcy, którzy chcą pracować w Japonii, muszą uzyskać wizę pracowniczą w japońskiej ambasadzie lub w konsulacie japońskim w celu wjazdu do kraju ze statusem pobytu zezwalającym na pracę. Istnieje kilkanaście rodzajów statusów pobytu, każdy uprawniający do pracy tylko w określonej dziedzinie zawodowej, na przykład, dziennikarstwo, sztuka, badania naukowe, edukacja, inżynieria, rozrywka, zarządzanie, usługi międzynarodowe, itp. W przypadku zmiany miejsca pracy w czasie pobytu w Japonii, kiedy nowa praca należy do innej dziedziny zawodowej (np. z edukacji do inżynierii), należy zmienić swój status pobytu.

Wykształcenie wyższe lub znaczne doświadczenie zawodowe w odpowiedniej dziedzinie jest niezbędne do uzyskania wizy uprawniającej do pracy. Większość rodzajów wiz pracowniczych wymaga również, aby mieć przyszłego pracodawcę jako sponsora. W zależności od rodzaju wykonywanej pracy, zezwolenia na pobyt udzielane są na czas od 15 dni do 3 lat - istnieje potem możliwość przedłużenia okresu pobytu.

Studenci

Cudzoziemcy, którzy chcą studiować w Japonii (z wyjątkiem krótkotrwałych kursów w szkołach językowych), muszą uzyskać wizę studencką w japońskiej ambasadzie lub konsulacie poza Japonią w celu wjazdu do kraju ze statusem pobytu, który umożliwia długotrwałe studia. Istnieje kilka takich statusów pobytu. Są one zróżnicowane w zależności od rodzaju studiów, np. pre-college, college lub aktywności kulturalnych. Dofinansowanie od instytucji edukacyjnej w Japonii oraz dowód posiadania wystarczających środków finansowych, aby pokryć wszystkie koszty podczas pobytu są wymagane, aby uzyskać wizę studencką. Zezwolenie na pobyt udziela się na okresy: 1 rok 3 miesiące, 1 rok 6 miesięcy, 2 lata, 2 lata i 3 miesiące. Studenci nie mogą uczestniczyć w żadnych płatnej działalności, chyba że uzyskają zezwolenie urzędu imigracyjnego. Nawet wtedy, kiedy studenci mogą pracować, to tylko przez określoną liczbę godzin tygodniowo.

Współmałżonkowie

Cudzoziemcy, którzy są w związku małżeńskim z japońskim obywatelem lub stałym rezydentem Japonii, mogą otrzymać wizę małżonka, która pozwala im podjąć pracę w Japonii. Zezwolenia na pobyt udziela się w okresie od 1 roku do 3 lat i istnieje możliwość przedłużenia.

Małżonkowie obcokrajowców, którzy obecnie przebywają w Japonii na podstawie statusu pobytowego zezwalającego na pracę, mogą ubiegać się o "wizę na utrzymaniu". Zezwolenia na pobyt udziela się w okresie od 3 miesięcy do 5 lat i istnieje możliwość jego przedłużenia. Nie mogą oni wykonywać żadnych czynności zarobkowych, chyba że uzyska się zezwolenie urzędu imigracyjnego. Nawet wtedy, mogą oni pracować tylko określoną liczbę godzin tygodniowo.

Wakacje pracujące – „Working Holidays Programme”
Jest to specjalny rodzaj wizy, która pozwala na wykonywanie działalności zarobkowych dla obywateli Australii, Kanady, Danii, Niemiec, Francji, Irlandii, Korei, Nowej Zelandii, Wielkiej Brytanii i Włoch w wieku od 18 do 30 lat. Polska prowadzi starania o przyjęcie do tej grupy państw.

3. Pobyt w Japonii

Wewnątrz kraju, większość imigracyjnych procedur, takich jak wydłużenie pozwolenia na pobyt, zmiana statusu pobytu lub uzyskanie zezwolenia na ponowny wjazd, załatwia Biuro Imigracyjne (nyukoku kanrikyoku), które ma swoje oddziały w całym kraju. Niezbędną procedurą, której muszą się poddać wszyscy poza turystami, jest rejestracja w celu uzyskania karty rezydenta.

Rejestracja cudzoziemców

Do niedawna istniał osobny system rejestracji cudzoziemców. Został on zmieniony w dniu 9 lipca 2012 roku. Obecnie cudzoziemcy są zarejestrowani w tym samym systemie, co japońscy obywatele. Dotychczasowe karty rejestracyjne dla obcokrajowców (gaikokujin tōroku shōmeisho) zostały zastąpione kartami rezydentów (zairyū kādo). Stare karty rejestracyjne dla obcokrajowców mogą być stosowane zamiast kart rezydentów do czasu ich wygaśnięcia lub maksymalnie do 8 lipca 2015.

Karta rezydenta

Od 9 lipca 2012 r. wszyscy nowi, zagraniczni mieszkańcy otrzymują kartę pobytu rezydenta (zairyū kādo) na początku wprowadzenia się do Japonii. Karty wydaje się na lotniskach międzynarodowych Narita, Haneda, Kansai i Chubu. Dotychczasowi zagraniczni mieszkańcy mogą otrzymać swoje karty w urzędach imigracyjnych. Karta pobytu rezydenta jest ważnym dokumentem wymaganym np. przy otwarciu rachunku bankowego, przy załatwianiu telefonu komórkowego, podczas przekształcenia prawa jazdy i w wypadku innych czynności, gdzie jest potrzebne okazanie dowodu tożsamości. Są w niej zawarte prywatne informacje o jej posiadaczu, w tym bieżący adres zamieszkania, status zamieszkania i czas pobytu. Zagraniczni mieszkańcy zobowiązani są do noszenia przy sobie karty rezydenta.

Przedłużanie zezwolenia na zamieszkanie

Większość statusów zamieszkania pozwala na pobyt w Japonii na okres do 3 lat. Jeśli chce się zostać na dłużej, należy złożyć wniosek o przedłużenie do Biura Imigracyjnego w Japonii przed datą wygaśnięcia aktualnego zezwolenia na pobyt.

Proces aplikacji jest stosunkowo prosty, pod warunkiem, że nadal spełnia się warunki dla konkretnego statusu pobytu. To zwykle trwa kilka dni lub tygodni żeby dana aplikacja została rozważona. W tym czasie można pozostać w Japonii, nawet jeśli poprzednie zezwolenie na pobyt wygasło.

Zmiana stanu pobytu

Jest możliwe, aby zmienić swój status pobytu w Japonii (np. ze studenta wwizę małżonka) w Biurze Imigracyjnym wewnątrz Japonii. Trzeba jednak zapewnić podobną dokumentację jaką należy przedłożyć w ambasadzie czy w konsulacie poza Japonią.

Zezwolenie na ponowny wjazd

Cudzoziemcy, którzy pragną tymczasowo opuścić Japonię na dłużej niż rok, powinni uzyskać zezwolenie ponownego wjazdu, w przeciwnym razie stracą swój status pobytu. Zezwolenie na ponowny wjazd można uzyskać w urzędach imigracyjnych w Japonii. W wypadku nieobecności krótszych niż jeden rok, ponowne zezwolenie na wjazd do Japonii nie jest już wymagane od 9 lipca 2012 roku.

Stałe miejsce zamieszkania

Cudzoziemcy, którzy mają wystarczające aktywa lub zdolność do podjęcia samodzielnego życia, są niekaralni, osiągneli istotny wkład w życie japońskiego społeczeństwa oraz mieszkają przez dłuższy okres w Japonii (zazwyczaj conajmniej 10 lat; mniej w przypadku osób, które mają japońskich małżonków), mogą otrzymać pozwolenie na pobyt stały. Status stałego pobytu jest na czas nieokreślony i pozwala na podjęcie każdej pracy.

Naturalizacja

Cudzoziemcy, którzy mieszkali w Japonii conajmniej pięć kolejnych lat (mniej w przypadku japońskich małżonków), nie byli karani, są nienagannego prowadzenia, mają wystarczające aktywa lub zdolność do samodzielnego życia i są gotowi wyrzec się wszelkich innych posiadanych obywatelstw, mogą ubiegać się o obywatelstwo japońskie.

4. Praca w Japonii

Wielu zagranicznych mieszkańców z krajów anglojęzycznych, pracuje w Japonii jako instruktorzy językowi. Zapotrzebowanie na zagranicznych nauczycieli języków obcych tzw. „native speakers” pozostaje relatywnie wysokie, a niektóre największe szkoły językowe mają otwarte biura rekrutacyjne nawet poza granicami Japonii.

Inne dziedziny zawodowe, w których wykwalifikowani zagraniczni mieszkańcy mają duże szanse, aby znaleźć pracę, to tłumaczenia, branża IT, modeling, gastronomia i rozrywka. Bycie w Japonii podczas szukania pracy oraz znajomość języka japońskiego są kluczowe, aby zwiększyć swoje szanse na znalezienie odpowiedniego stanowiska w Japonii. Pomocne jest także ukończenie japońskiej uczelni.

Cudzoziemcy, którzy chcą zaangażować się w płatną działalność w Japonii, potrzebują wizy, która pozwala na podjęcie pracy w Japonii. Niedopuszczalne jest, aby angażować się w jakąkolwiek pracę na podstawie wizy turystycznej. Istnieje kilkanaście różnych rodzajów wiz pracy – czyli statusów pobytu. Każda wiza uprawnia do podjęcia pracy tylko w określonej dziedzinie zawodowej, np. jako inżynier, instruktor lub artysta. Oferta pracy w Japonii jest wymagana, aby skutecznie ubiegać się o większość rodzajów wiz pracy. Stali mieszkańcy Japonii i posiadacze wizy małżonka mogą wykonywać każdą działalność zarobkową bez względu na pole zawodowe. Posiadacze wizy studenckiej nie mogą angażować się w płatną działalność, o ile nie uzyskają zgody urzędu imigracyjnego. Nawet wtedy, studenci mogą jedynie pracować określoną liczbę godzin w tygodniu.

Obywatele Australii, Nowej Zelandii, Kanady, Korei, Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Irlandii i Włoch, którzy są w wieku od 18 do 30 lat, mogą ubiegać się o specjalną wizę do pracy w Japonii na okres do jednego roku, na zasadzie tzw. „Working Holidays programme”.

5. Szkoły językowe

Japońskie szkoły językowe istniejące w wielu miastach w całej Japonii, począwszy od nieformalnych szkół po państwowe uznane instytucje, które oferują kursy przygotowawcze dla studentów, aby mogli oni zdawać na uniwersytet. Istnieją szkoły językowe na wszystkich poziomach zaawansowania oraz różne szkolenia trwające od kilku tygodni do ponad jednego roku. Większość uczelni wymaga już na wstępie znajomości języka japońskiego na poziomie JLPT N4/N3. Warto więc pomyśleć o tym przed wyjazdem i zapisać się do szkoły językowej, aby móc zdać egzamin JLPT w swoim kraju. My polecamy: http://www.matsuri.pl/.

6. Studia w Japonii

Obecnie więcej niż 100 000 studentów zagranicznych studiuje na uniwersytetach, w szkołach zawodowych i innych instytucjach edukacyjnych w Japonii. Ich liczba rosła nieprzerwanie od 1980 roku. Większość studentów pochodzi z Azji, dwie trzecie studentów pochodzi z Chin.

Przyśpieszone studia w japońskich szkołach językowych są dozwolone na podstawie wizy turystycznej. Wszyscy inni zagraniczni studenci w Japonii potrzebują wizy studenckiej, aby studiować w Japonii. Ubiegający się o wizę potrzebują zgody instytucji edukacyjnej w celu otrzymania wizy studenckiej.

Stypendia

Przed przyjazdem do Japonii studenci zagraniczni mogą się ubiegać o stypendia. Programy stypendialne dla studentów są organizowane przez rząd japoński, władze lokalne, JASSO (Japan Student Services Organization), organizacje prywatne, fundacje i przedsiębiorstwa w Japonii i za granicą. Także istnieją różne organy rządowe, organizacje i instytucje edukacyjne wewnątrz i poza Japonią, które oferują krótkoterminowe programy wymiany studentów, którzy mogą dzięki temu doświadczyć studiowania i życia w Japonii.
Egzaminy wstępne

EJU (Examination for Japanese University Admission for International Students) to standardowy egzamin istniejący od 2002 roku, upraszczający proces dopuszczenia studentów zagranicznych do uczelni japońskich. Egzamin obejmujący język japoński, matematykę, wiedzę o Japonii i świecie, odbywa się co dwa lata w Japonii i wybranych miastach poza Japonią. Egzamin może być napisany w języku japońskim lub angielskim (z wyjątkiem części dotyczącej języka japońskiego; niektóre witryny testowe nie oferują testów w języku angielskim). Prawie wszystkie krajowe uniwersytety, około dwie trzecie uczelni publicznych i około połowa prywatnych uczelni stosują wyniki z egzaminu EJU, jako kryterium przyjęcia studentów zagranicznych, podczas gdy pozostałe uczelnie stosują własne egzaminy wstępne. Oczywiście większość kursów akademickich w Japonii jest dostępnych tylko w języku japońskim, chociaż sporo uniwersytetów oferuje także kursy magisterskie i doktoranckie w języku angielskim. Tylko garstka uniwersytetów oferuje studia anglojęzyczne na poziomie licencjackim.

7. Dojazd z lotniska w Narita
Tokio posiada dwa porty lotnicze - Narita i Haneda. Międzynarodowy Port Lotniczy Narita (NRT) obsługuje głównie ruch międzynarodowy i jest punktem przylotu większości zagranicznych turystów. Bardziej centralnie położony jest Międzynarodowy Port Lotniczy Tokio - Haneda (HND), które obsługuje głównie ruch krajowy i tylko małą liczbę lotów międzynarodowych.

Lotnisko Narita znajduje się w mieście Narita w prefekturze Chiba, około 60 km od Tokio. Składa się z dwóch terminali 1 i 2; każda linia lotnicza jest przypisana do jednego z terminali.

Lotnisko Narita jest połączone z centrum Tokio dzięki wielu liniom kolejowym i autobusowym.

JR Narita Express

Najszybszym sposobem podróży między lotniskiem Narita i Tokyo Station jest JR Narita Express (NEX). Narita Express jest szybkim i wygodnym pociągiem z lotniska do centrum Tokio (zatrzymuje się na stacjach Tokyo, Shinagawa, Shinjuku i Ikebukuro), regionu Tokio Tama, Jokohama i Saitama. Wszystkie siedzenia podlegają rezerwacji. Podróż w jedną stronę zajmuje około jednej godziny, kosztuje około 3000 jenów i jest objęta przez Japan Rail Pass i JR East Pass. Godziny odjazdów następują co ok. 30 minut.
Z pakietem Suica & NEX, dostępnym za 3500 jenów tylko dla zagranicznych turystów, można podróżować z Narita Express z lotniska do Tokio, ponadto otrzymuje się kartę przedpłaconą Suica o wartości 2000 jenów (500 jenów depozytu plus 1500 jenów do wydania w taryfach kolejowych). Podróż w oba kierunki jest dostępna za 5500 jenów.

JR Airport Narita

Linia JR Sobu (Rapid Service) – „Airport Narita” (Eapōto Narita) jest wolniejsza, ale tańsza niż Narita Express. Podróż w jedną stronę trwa około 90 minut, kosztuje 1280 jenów i jest w pełni objęta przez Japan Rail Pass i JR East Pass. Godziny odjazdów występują co godzinę. Szybka Linia Sobu jest tanią alternatywą w stosunku do JR Narita Express, łączącą lotnisko z Tokyo Station oraz Jokohamą. „Airport Narita” obejmuje stacje od Kurihama do Narita Airport poprzez linie Yokosuka, Sōbu, and Narita. Szybka Linia Sobu jest zwyczajną linią pociągów podmiejskich bez rezewacji miejsc, która zatrzymuje się na stacjach pomiędzy lotniskiem i Tokio, dlatego też może być w niej tłoczno w godzinach szczytu.
Keisei Skyliner

Aby dojechać do stacji Tokyo Station, można wsiąźć do pociągu Keisei Skyliner (keisei sukairainā) z lotniska Narita i wysiąźć na stacji Nippori (podróż trwa około 40 minut, koszt 2400 jenów), a następnie przesiąźć się do linii JR Yamanote lub JR Keihin-Tohoku, aby dojechać do stacji Tokyo Station (podróż trwa 10 minut, koszt 150 jenów). Połączenia Skylinerem są co 20-40 minut. Do centrum Tokio można także dojechać Skylinerem wysiadając na jego stacji końcowej w Ueno.
"Keisei Skyliner & Metro Pass ", składa się z podróży w jedną stronę Skyliner Keisei z lotniska do centrum Tokio i z 1-dniowej lub 2-dniowej przepustki do Tokyo Metro za 2600 lub 2980 jenów. Podróż w oba kierunki jest dostępna za 4500 (1 dzień) lub 4880 (2 dni) jenów.
Keisei Skyliner zapewnia najszybsze połączenie do centrum Tokio, łącząc lotnisko z dworcem Ueno. Jest to wygodne dla osób podróżujących pociągiem do i z lotniska. Wszystkie siedzenia podlegają rezerwacji.
Keisei Limited Express

Można skorzystać także z tańszych Keisei Limited Express Green (Kaisoku Tokkyū) lub Keisei Limited Express Red (Tokkyū) z lotniska Narita do Nippori Station (ok. 75 minut, 1000 jenów) i przesiąźć się do linii JR Yamanote lub JR Keihin-Tohoku do Tokyo Station (10 minut, 150 jenów). Istnieją połączenia co 20 minut.
Keisei Limited Express to najtańszy sposób, aby dostać się z lotniska do Tokio. Jest to normalna kolej podmiejska, która zatrzymuje się na wielu stacjach pomiędzy lotniskiem i Tokio i może stać się w niej tłoczno w godzinach szczytu. Rezerwacja siedzeń nie jest możliwa.

Inny pociąg linii Keisei - o nazwie „Access Express” (Akusesu Tokkyū) łączy lotnisko Narita z Keisei Ueno lub Oshiage Line poprzez linię Narita Sky Access pomiędzy Keisei Takasago i Narita Airport. „Airport Kaitoku” łączy Narita z lotniskiem Haneda poprzez Narita Sky Access Line, linię metra Asakusa i linia Keikyū. Po drodze pociągi zatrzymują się wiele razy, w tym kilka razy w centrum Tokio. Rezerwacja siedzeń nie jest możliwa.

Limousine Bus

Autobusy „Limousine bus” do Tokio Station z lotniska Narita kursują co 15 lub 20 minut. Podróż trwa około od 80 do 100 minut i kosztuje 3000 jenów.
"Limousine & Metro Pass" składa się z przejazdu w jedną stronę pomiędzy lotniskiem a centrum Tokio i z 1-dniowego karnetu na Tokyo Metro (jest ważny na osiem spośród dwunastu linii metra) za 3100 jenów. Podróż w oba kierunki z 2-dniowym karnetem metra jest dostępna za 6000 jenów.
Shuttle Tokio Bus

Ten tani autobus jeździ mniej więcej raz na godzinę z lotniska Narita do dworca Tokyo Station. Koszt podróży waha się pomiędzy 900 i 1000 jenów. Wcześniejsza rezerwacja jest możliwa.
Kilka innych firm autobusowych oferuje połączenia do różnych miejsc w okolicy Tokio i sąsiednich prefektur, w tym bezpośrednie połączenia z największymi hotelami w całym centrum Tokio. Konwencjonalne "Limousine Bus" kosztują około 3000 jenów w jedną stronę, ale kilka tańszych autobusów pojawiło się ostatnio stawarzając konkurencję, ponieważ podróż w jedną stronę kosztuje około 1000 jenów.

Heiwa Kotsu Bus
Ten tani autobus jeździ mniej więcej raz na godzinę z lotniska Narita do Tokyo Station i na Ginzę. Koszt podróży waha się pomiędzy 900 i 1000 jenów. Wcześniejsza rezerwacja jest możliwa.
Ponieważ Lotnisko Narita znajduje się około 60 km poza Tokio, taksówki do centrum Tokio są bardzo drogie i nie zaleca się korzystać z ich usług.

8. Przystanek w podróży na lotnisku Narita

Lotnisko Narita znajduje się w odległości 60 km od Tokio, co stanowi ok. godziny jazdy szybkim pociągiem z centrum Tokio. Planując krótką wycieczkę do centrum Tokio, należy przeznaczyć co najmniej trzy godziny na podróż pociągiem w obie strony, należy też wcześniej sprawdzić harmonogram dla swojej podróży powrotnej.

Istnieje również kilka interesujących miejsc w sąsiedztwie lotniska, m.in. Narita-san - duży i popularny kompleks świątynny w Narita. Wycieczka z lotniska do Narita-san wymaga co najmniej trzech godzin.