Ikebana jest kultywowana w Japonii od blisko sześciu stuleci. Jej początków należy doszukiwać się w rytualnym zwyczaju ofiarowywania kwiatów na ołtarzach buddyjskich oraz w prastarych, rodzimych shintoistycznych zwyczajach.
Buddyzm dotarł na Wyspy Japońskie na początku VI wieku. Jego propagatorem był książę regent Shotoku (574-622). To on uczynił buddyzm religią państwową przy jednoczesnym poszanowaniu shinto. Głębsze aspekty filozoficzne wprowadzanej religii mogły wówczas zrozumieć jedynie elity intelektualne kraju, ale za to jej bogate zewnętrzne formy oddziaływały na wszystkich i nie tylko budziły podziw estetyczny, także inspirowały. W ten sposób lansując buddyzm książę Shotoku położył wielkie zasługi w rozwoju unikalnej japońskiej kultury.
Niektóre źródła właśnie jemu przypisują zapoczątkowanie sztuki ikebany. Prawdopodobnie dlatego, iż książę wysyłał młodych Japończyków w charakterze cesarskich emisariuszy na studia do Chin. Wśród nich znalazł się Ono-no Imoko, który wraz ze znajomością nowej religii, architektury i szkicami ogrodów przywiózł do ojczyzny zwyczaj ustawiania kompozycji z kwiatów na ołtarzach buddyjskich. Po powrocie z kolejnej misji Ono-no Imoko poświęcił się buddyzmowi – nauczaniu, medytacjom i układaniu kwiatów. Przyjął imię Senmu. Uważany jest za protoplastę rodu Ikenobo i twórcę ikebany, postrzeganej jako niezwykłe zjawisko kultury japońskiej.
Przemijały stulecia, Japończycy w nich żyjący kształtowali i rozwijali ikebanę. Jej pierwszymi nauczycielami i uczniami byli mnisi buddyjscy. Z czasem zajęła się nią arystokracja dworska, a nieco później arystokracja wojskowa. Pierwsze udokumentowane zapisy wskazujące, że ikebana stała się niezależna od religii i uzyskała status sztuki pochodzą z okresu Muromachi (1336-1573). W następnych okresach zaczęły doceniać i uprawiać ją także warstwy mieszczańskie. Kolejny przełom nastąpił w okresie Restauracji Meiji (1868-1912), po wprowadzeniu ikebany do programu edukacyjnego obejmującego kształcenie dziewcząt. Parafrazując naszego wieszcza można powiedzieć, że ikebana trafiła wówczas pod japońskie strzechy.
Koniec XIX wieku i lata dwudzieste XX wieku zaowocowały powstaniem dwóch szkół: szkoły Ohara i szkoły Sogetsu, które obok szkoły Ikenobo są najpopularniejszymi szkołami ikebany w samej Japonii i poza nią. W zasadzie świat szerzej poznał ikebanę dopiero w połowie XX wieku. W 1956 roku została powołana do życia organizacja „Ikebana International” przyczyniająca się do upowszechniania ikebany i kultury japońskiej na świecie.
Gazeta polska w Japonii Nr 3 (48) czerwiec 2006
