Issey Miyake (ur. 1938) jest jednym z największych i najbardziej znanych na świecie japońskich projektantów mody. Jego prace z jednej strony nawiązują do japońskiej tradycji wytwarzania produktów mono-zukuri, które cechują się wysoką jakością i wyrafinowaną estetyką, a z drugiej wynikają z inspiracji tkaniną i nowoczesną technologią. Kariera Miyake rozpoczęła się w 1970 r, kiedy założył Miyake Design Studio. Był to okres dynamicznego rozwoju Japonii oraz wielu przemian społecznych, m.in. walki o wyzwolenie kobiet. Nowoczesna moda stała się wtedy potrzebnym narzędziem do wyrażenia własnej osobowości. Issey Miyake miał za sobą doświadczenia studiów w Paryżu, pracy dla paryskich domów mody, przeżycia związane z wydarzeniami majowymi w Paryżu w 1968 r., a także pobyt w Nowym Jorku. Miyake był pierwszym zagranicznym projektantem bazującym za granicą, zaproszonym do zaprezentowania swojej kolekcji w Paryżu w 1973 r. (wcześniej zagraniczni twórcy prezentujący w Paryżu, np. Kenzo, zakładali tutaj swoje domy mody). Obecnie kreacje Issey Miyake powstają w wielu liniach – m.in. „ISSEY MIYAKE”, „PLEATS PLEASE ISSEY MIYAKE”, „HAAT”, „BAOBAO” i „ISSEY MIYAKE me”.

Wystawa pt. „MIYAKE ISSEY EXHIBITION: The Work of Miyake Issey” odbywająca się od 16 marca do 13 czerwca br. w National Art Center (NACT; Kokuritsu shin bijutsukan) odzwierciedla 46-letnią karierę projektanta. Znakomicie ilustruje jego kolejne inspiracje i nieustający proces tworzenia nowych zaskakujących materiałów. Budynek muzeum, zaprojektowany przez architekta Kisho Kurokawę, wybudowany w 2007, jest dziełem samym w sobie i stanowi jedną z trzech placówek muzealnych określanych jako „trójkąt Roppongi”. Jak zaznacza kurator muzeum Yayoi Motohashi, mimo że do tej pory odbyły się już dwie wystawy prac Issey Miyake (w 1988 r. w Paryżu oraz 1998 r. w Paryżu, Nowym Jorku i Tokio), obecna wystawa jest pierwszą na tak dużą skalę, która całkowicie powstała w Japonii. Producentem wystawy jest Midori Kitamura, która jest prezydentem firmy Miyake Design Studio i 21_21 Design Sight Inc. Kitamura jest także jednym z edytorów najnowszego wydawnictwa poświęconemu Issey Miyake pt. „Issey Miyake”, (ed. Kitamura M., Koike, K., Takagi, Y., Taschen, 512 str., 2016).

Kurator wystawy w NACT podkreśla, że jest ona wyjątkowa. Powstała w wyniku dziesięcioletnich przygotowań, które rozpoczęły się jeszcze zanim powstało samo muzeum. Manekiny, na których zaprezentowano stroje Miyake – „Grid bodies”, zostały specjalnie zaprojektowane przez artystę Tokujina Yoshiokę.

Prace projektanta zostały przedstawione w trzech działach. Sekcja A obrazuje modę w latach 70. i pierwsze projekty. Jego muzą w tym okresie była walcząca o prawa kobiet Fusae Ichikawa. Issey Miyake podreślał, że pragnie tworzyć stroje, które każdy będzie mógł nosić, używając frazy – „a piece of cloth” (kawałek tkaniny), która stała się mottem jego całej twórczości. Miyake zaczął projektować ubrania, które niekoniecznie były krojone do kształtu sylwetki, ale które pozwalały na swobodne ruchy. Pomocne stały się tutaj plisowania oraz sashiko (ręczne zszywanie) wywodzące się z technik naprawiania kimon i ich ozdabiania. Na wystawie uwagę zwracają żywe kolory materiałów, np. jedwabiu i wełny oraz staranne szycia, a także kolory uzyskane przy pomocy tradycyjnej techniki farbowania jedwabiu. Sekcja A pokazuje rozwój oryginalnych materiałów we współpracy Miyake z innymi twórcami i firmami specjalizującymi się w drukowaniu tkanin i dzianin (np. Tadanori Yokō, Como we Włoszech) i produkujących nowatorskie tkaniny (Asahi Kasei). Dwuwarstwowe kimono „Tanzen” (praca nr. 8) z 1976 r. składa się z warstwy wełny pokrytej satyną w kratkę Kihachijō. W tym okresie Miyake rozpoczął tworzenie oryginalnych prac, w których łączył tradycyjne rodzime ubrania codzienne, robotnicze oraz różnorodne techniki, ręczne krawiectwo (sashiki, tanzen) z nowoczesnymi materiałami. Było to bardzo nowatorskie podejście, zwłaszcza, że w tamtym okresie Japonia była bardzo zafascynowana Zachodem.

Następna część wystawy – sekcja B – kontynuuje przygody Miyake z materiałami – są na niej kreakcje w których twórca wykorzystuje takie surowce, które nigdy nie były używane do produkcji ubrań – m.in. włókno plastikowe, syntetyczną żywicę i ratan. Kolekcje takie jak „Plastic Body”, „Rattan Body”, „Wire Body” i „Silicon Body” pochodzą z lat 80. Tworząc niekonwencjonalne ubrania Miyake inspirował się nadal tradycją, rzemiosłem artystycznym, m.in. studiując techniki wyplatania z ratanu i bambusa stosowane przez artystę Kosuge Shochikudo.

Sekcja C jest najobszerniejsza, mieści się w ogromnej sali, gdzie także prezentowany jest proces wytwarzania plis słynnego materiału stosowanego w linii PLEATS PLEASE. Wśród innych tkanin, pokazana jest ewolucja tkaniny stosowanej w PLEATS PLEASE, która wywodzi się z kolekcji „Spring/Summer 1989” pokazanej w 1988 r. PLEATS są najpierw krojone i szyte, a następnie plisowane pod wpływem wysokiej temperatury. Koncepcję plisowania Miyake zastosował także w odniesieniu do dzianiny, z której wykonano stroje do przedstawienia baletowego we Frankfurcie. Dalszy rozwój technologii przyczynił się do powstania w 1993 r. linii PLEATS PLEASE ISSEY MIYAKE, w której zasadnicza część kreacji jest tworzona z poliesteru. W 1998 r. powstała linia A-POC w wyniku współpracy Miyake z Dai Fujiwara. Ubrania z tej linii wytwarzane są na podstawie programów komputerowych, na zasadzie drukowania 3D. W nawiązaniu do wiodącego motto w twórczości Isseya Miyake, nowa metoda projektowania, która wykorzystuje technikę komputerową do wytwarzania dzianin i tkanin z pojedyńczej nici na maszynach dziewiarskich, do formowania ich i łączenia w całość została nazwana A-POC (A Piece Of Cloth). Linia powstała w oparciu o metodę A-POC odzwierciedla nowy sposób myślenia o modzie, gdzie „fashion” wynika bezpośrednio z nowoczesnej metody produkcji. Najnowszy projekt Issey Miyake – „132 5.ISSEY MIYAKE” (2010), realizowany we współpracy z Junem Mitani i naukowcami z Reality Lab, jest oparty na tekstyliach produkowanych z recyklingu opakowań PET. Pojedyńcza sztuka ubrania jest złożona i prasowana – płaszczona pod ciśnieniem. Następnie, w zależności od wycięcia otworów, ubranie nabiera określony kształt. „A piece of cloth” przybiera zatem kształt 3D i rozwija się dalej dzięki ciągle doskonalonym metodom produkcji. Podobną technologię zastosował Miyake do produkcji zaprojektowanych przez siebie lamp do oświetlenia do wnętrz. W tej części wystawy zobaczyć można przestrzenne kreacje Miyake uszyte z różnorodnych tkanin i można samemu próbować prawidłowo rozłożyć w określony ubiór poskładaną tkaninę. W sekcji C zaprezentowany został także inny najnowszy projekt – „IKKO TANAKA ISSEY MIYAKE”, w którym motywem ubrań i dodatków stały się prace znanego i podziwianego przez Miyake artysty grafika Ikko Tanaki. Projektant wybrał dwie prace Tanaki – „Nihon Buyo” (1981) i „The 200th Anniversary of Sharaku” (1995), którym nadał trzeci wymiar stosując je m.in. jako motyw w tkaninach plisowanych.

Wystawa Issey Miyake jest niezwykle interesująca dla wszystkich, którzy lubią nosić jego ubrania, a także m.in. dla twórców – projektantów i architektów. Jest ważna i niezwykła i warto ją zobaczyć. Minusem jest duża liczba zwiedzających, co powoduje pewien tłok, a także stosunek obsługi do zwiedzających, która dosłownie ich śledzi. Nie można robić zdjęć i nawet nie można notować własnym długopisem, bo to podobno szkodzi dziełom. Można jedynie robić notatki niewygodnym i słabo piszącym ołówkiem, który obsługa wręcza osobom próbującym notować. Te negatywne doznania nie zaburzają jednak zachwytu Isseyem Miyake. Na wystawie można zauważyć wielu zagranicznych gości, a szczególnie kobiety ubrane w stroje projektanta. Wśród dodatków Miyake, największym powodzeniem za granicą cieszą się torebki BAOBAO, które są szczególnie wykupywane przez turystów z Chin.

Issey Miyake jest nie tylko wybitnym projektantem mody, ale także artystą i innowatorem, dlatego oglądanie wystawy jego prac jest niezapomnianym przeżyciem.