Dworzec Shibuya Station (Shibuya-eki) przechodzi transformację, której zasadniczy etap zostanie ukończony przed olimpiadą w 2020 r. Mimo wielu zmian i przebudowy popularne skrzyżowanie scramble crossing pozostanie nadal centralnym elementem krajobrazu Shibui. Dworzec znajduje się na przecięciu linii kolejowych obsługiwanych przez East Japan Railway Company (Higashi-Nihon Ryokaku Tetsudo Kabushiki-gaisha) i Tokyu Corporation (Tōkyū Dentetsu) oraz linii metra Tokyo Metro (Tōkyō Metoro), a także w pobliżu skrzyżowania ważnych arterii komunikacyjnych – Japan National Route 246 (Kokudō 246-gō) i Meiji-dōri Avenue. Przebudowa dotyczy nie tylko samego dworca – zbudowane zostaną nowe budynki i poprawie ulegnie czytelność dworca oraz powiązanie poszczególnych linii w celu łatwiejszych przesiadek, ale także całego rejonu wokół dworca, wraz z ciągami pieszymi, z przywróceniem rzeki i zaplanowaniem nowych placów przed dworcem.

Plan regeneracji dzielnicy wraz z dworcem Shibuya był opracowywany od 2005 r. Przeanalizowano siłę oddziaływania Shibui na aglomerację tokijską, na przykład w postaci wpływu na styl życia oraz atrakcyjności zamieszkiwania w tym rejonie, potencjału dla rozwoju biznesu, itp. Z analiz wynikło, że jest to bardzo istotny obszar w metropolii, wytyczający kierunki, a jego rozwój wpłynie korzystnie na całe miasto. Jednym z etapów planowania było przygotowanie wytycznych w ramach machi-zukuri, które przede wszystkim uwzględniały potrzeby człowieka. Założono, że dworzec Shibuya zostanie powiększony i stanie się centrum korytarza miejskiego oraz „bramą” do miasta. Istotnym dążeniem stało się stworzenie „bezpiecznego miasta i dworca”. W związku z tym m.in. zaplanowano większe niż dotychczas place dworcowe i ich połączenie na poziomie terenu, a także przestrzenie otwarte na innych poziomach. Plac „Hachiko-mae Hiroba” będzie bezpośrednio połączony z placem po stronie Sakuragaoka. Plany urbanistyczne zostały uzgodnione w 2009 r, a plan regeneracji obszaru dworca w 2013 r. W międzyczasie, w 2011 r. został oddany do użytku jeden z nowych budynków dworca Shibuya – 43-kondygnacyjny „Shibuya Hikarie” (Shibuya Hikarie; proj. Nikkei Sekkei). W ramach projektu regeneracji dzielnicy Shibuya zrealizowano także w 2017 r. obiekt “Shibuya Cast” (Shibuya Kyasuto; proj. Nihon Sekkei; fasada Keisuke Toyota (Noiz Architects)), ulokowany na północ od stacji Shibuya, przy wlocie do Cat Street (oficjalna nazwa: Kyū Shibuya-gawa), łączącej Shibuya i Harajuku. Budynek posiadający przestrzenie wielofunkcyjne, wystawy, kawiarnie, sklepy i biura jest przede wszystkim przeznaczony jest dla różnego rodzaju twórców – architektów, artystów, programistów, itp. Obszar pomiędzy „Shibuya Hikarie”, a istniejącym od 2001 r. budynkiem „Cerulean Tower” (Serurian Tawā) będącym siedzibą Tokyu Corporation, jest zasadniczym miejscem przeobrażeń. W 2013 r. linia Tōkyū Tōyoko Line została przeniesiona z drugiej kondygnacji na piąty poziom podziemny, gdzie łączy się obecnie z linią metra Fukutoshin Line, jako jeden z pierwszych kroków nowego przedsięwzięcia. W projekt regeneracji dworca Shibuya zaangażowane zostały znane firmy i architekci – Kengō Kuma (Kengo Kuma & Associates), Nikken Sekkei oraz Kazuyo Sejima (SANAA). W ramach regeneracji miasta fala przebudowy „obszaru dworca” dotknęła także całą dzielnicę. Obecnie trwa budowa nowego budynku urzędu miejskiego Shibuya-ku (Shibuya kuyakusho shin chōsha) oraz rozpocznie się przebudowa „NHK Broadcasting Center” (Enueichikei Hōsō Sentā).

W ramach założeń urbanistycznych wydzielono pięć obszarów: pierwszy – wschodni, rozpościerający się w kierunku Omotesandō, Harajuku i Aoyamy, którego charakter określono takimi słowami kluczowymi jak „kultura” i „wymiana”, w którym znajduje się wieżowiec „Shibuya Hikarie” i będą także zrealizowane inne wysokie budynki mieszkalne; drugi – zachodni, Dōgenzaka, gdzie w 2019 r. zostanie zrealizowany 18-piętrowy budynek „Shibuya Tokyu Plaza” (Shibuya Tōkyū Puraza) z charakterystycznym dla wszystkich „Plaza” przeszklonym, dynamicznym wejściem, mieszczący terminal autobusowy; trzeci – południowo-wschodni, gdzie częściowo zregenerowano rzekę Shibuya River (Shibuya-gawa) i gdzie właśnie został oddany do użytku drapacz chmur „Shibuya Stream”, czwarty – południowo-zachodni, Sakuragaoka-chiku, usytuowany w kierunku Daikanyamy, Ebisu, określony słowami kluczowymi „edukacja”, „kultura” i „wymiana”; oraz piąty – centralny, najbardziej reprezentacyjny obszar Shibui, który charakteryzują takie słowa kluczowe, jak „trendy”, „moda”, „kultura” i „sztuka”.

Najważniejszym obiektem w całym kompleksie, który zostanie zrealizowany w obszarze centralnym, będzie 230-metrowy, wielofunkcyjny budynek „New Station Building East Tower” nazwany „Shibuya Scramble Square” (Shibuya Sukuranburu Sukuea), zlokalizowany bezpośrednio nad stacją i połączony w drugiej fazie budowy (2027 r.) z przylegającymi niższymi obiektami. Projektantem wieżowca jest Kengō Kuma, a autorką jednego z niższych budynków jest Kazuyo Sejima. Reprezentacyjny budynek dworca, który zostanie ukończony w 2019 r. będzie posiadać 46 kondygnacji nadziemnych oraz 7 podziemnych. Na dachu znajdować się będzie ogromny zielony taras widokowy, z którego będzie można zobaczyć u jego podnóży słynne skrzyżowanie „Shibuya scramble crossing”. Inny budynek w ramach projektu, 19-kondygnacyjny (3 kondygnacje podziemne) “Shibuya Parco” (Shibuya Paruko)zostanie oddany do użytku w 2019 r. W ramach przebudowy, m.in. zmieni się peron linii Yamanote, linia Saikyo zostanie przeniesiona bliżej linii Yamanote, a wejście do linii metra Ginza Line znajdzie się w pobliżu budynku „Shibuya Hikarie”.

Budowa „Shibuya Stream” (Shibuya Sutorīmu; 2018) jest przede wszystkim związana z przywróceniem Shibui rzeki, w postaci nowego waterfrontu. Budynek został wzniesiony na miejscu, gdzie kiedyś był dworzec i przebiegała linia Toyoko, w związku z czym charakterystyczny motyw budynku – dach o kształcie półkoli nazywany „kamoboko” został odtworzony w nowym projekcie, a także zostały symbolicznie zaznaczone linie torów kolejowych. Wzdłuż rzeki została zaaranżowana 600-metrowa promenada. Rzeka biegnąca na tym odcinku wzdłuż ulicy Meiji-Dōri także została zregenerowana, m.in. poprzez project kaskad wodnych – „Wall Spring”. Naprzeciwko ogromnych schodów prowadzących do budynku „Shibuya Stream”, przy moście Inari-bashi znajduje się plac Inari-bashi Hiroba, a obok przy moście Konnō-bashi następny plac Konnō-bashi Hiroba. Promenada kolejno mija mosty Konnō-bashi, Hachiman-bashi, Kachibashi i Namiki-bashi. Niestety po drugiej stronie rzeki znajduje się „ściana” nieestetycznych i nie przewidzianych do podziwiania elewacji budynków. 180-metrowy budynek „Shibuya Stream” posiada 35 kondygnacji nadziemnych (4 podziemne), z których trzy pierwsze mają funkcję komercyjną, następnie znajdują się pomieszczenia dla różnych kreatorów, część środkowa przeznaczona jest na „Excel Hotel Tokyu”, a na samej górze są biura. Założenie projektu było takie, aby przestrzeń przeznaczoną na pracę połączyć z komercyjną i rekreacyjną, aby praca była także przyjemnością i aby warunki pracy sprzyjały kreatywności. Budynek posiada delikatną elewację z nieregularne ułożonych paneli, częściowo z zielenią, które nadają fasadzie organiczny charakter. Do budynku prowadzą reprezentacyjne, iluminowane schody przypominające scenę, a także ogromna szklana klatka schodowa. Poza fragmentami w górnej partii budynku, zieleń znajduje się także na całej elewacji w części dolnej, wzdłuż promenady nad rzeką. „Shibuya Stream” został zaprojektowany przez Tokyu Architects & Engineers oraz architektów: Kazuhiro Kojimę i Kazuko Akamatsu z firmy Coelacanth and Associates (CAt). Architekci ci znani są już z udanych projektów dworców. Są między innymi autorami interesującej stacji Shin-Hakushima Station (2015) w Hiroshimie.

Podczas kiedy projekt regeneracji dworca Shibuya intensywnie się toczy, dworzec cały czas normalnie funkcjonuje. Bardziej skomplikowane są tylko trasy przesiadkowe. Z chwilą, kiedy cały projekt zostanie zakończony, dworzec stanie się jednym z najbardziej atrakcyjnych i nowoczesnych w Japonii. Mimo, że będzie zespołem całkowicie nowych budynków i placów, użytkownicy rozpoznają w nim znajome motywy i ślady obiektów, które przestały istnieć. Historia nie zostanie zapomniana, lecz zrekonstruowana i powiązana z przyszłością.

©fot. E.M. Kido

http://www.hikarie.jp/

http://shibuyacast.jp/

http://www.parco.co.jp/en/business/shoppingcomplex/shibuyaparco.php

https://shibuyastream.jp/