gazeta.jp Polonia Japonica

Polonijny portal internetowy funkcjonujący w polsko-japońskiej przestrzeni międzykulturowej, prowadzony przez grupę Polek mieszkających, pracujących i działających w Japonii.

 

Galeria

A+ A A-

Omotesandō zmienia oblicze

Oceń ten artykuł
(2 głosów)

 

Komercyjne budynki - obiekty sztuki

Bulwar Omotesandō wysadzany drzewami zelkowy[1], często nazywany tokijskim Champs Elysées, jest jedną z najbardziej reprezentacyjnych ulic metropolii. Mimo że Tokio nie słynie z jakości krajobrazowych ulic, to Omotesandō stanowi wyjątek. Jest to także miejsce, gdzie architektura łączy się z komercjalizmem bardziej niż gdziekolwiek indziej na świecie. W ciągu ostatnich kilku lat powstało przy niej wiele eleganckich budynków mieszczących sklepy najsłynniejszych firm i projektantów, takich jak Chanel, Burberry, Gucci, Dior, Louis Vuitton, Donna Karan, Fendi, Celine Loewe, Tods, Ralph Lauren, itp., a na jej przedłużeniu w stronę Minami Aoyama, pojawiły się nowe sklepy Prady i Cartiera[2]. Sklepy te są interesujące nie tylko z powodu ich zawartości, czyli rozchwytywanych w Japonii markowych towarów - burando mono, ale take z powodu nowoczesnej architektury.

ESQUISSE Omotesando stanowi nieco starszy kompleks, w którym mieszczą się sklepy luksusowych marek, m.in. Chanel and Gucci. Poza tym Omotesando oferuje kilkadziesiąt innych sklepów znanych firm odzieżowych, kosmetycznych, jubilerskich oraz wyposażenia wnętrz. LOUIS VUITTON autorstwa Juna Aoki (2002) specjalizującego się w sklepach tej marki, został zaprojektowany jako projekcja wizerunku Vuitton’a i nawiązuje do historii firmy, która na początku zajmowała się produkcją kufrów podróżnych. Budynek posiada elewację tworzącą ciekawy effekt współgrania światła i szkła, a jej kompozycja kojarzy się ze stosem kufrów (fot. 1). Na ich fakturę wybrano różnorodne tekstury metalowe. Budynek ma podwójną „skórę” złożoną z metalowych siatek na zewnątrz i paneli od wewnątrz. Występują tu trzy faktury metalowych powierzchni: dwie o deseniu poziomym i jedna siatka równomierna. Są też trzy rodzaje cofniętych paneli: panele z czerwonawego metalu, panele z metalu w kolorze złotym (oba metale o właściwościach lustrzanych) oraz panele ze wzorzystego szkła. Połączenie tych wszystkich materiałów i tesktur z pewnej odległości wydaje się jednorodne - subtelne różnice między „kuframi” stają się widoczne dopiero wtedy, gdy ogląda się je z bliska.
Sklep firmy DIOR (2003) zaprojektowany przez Kazuyo Sejima i Ryue Nishizawa z firmy SANAA, posiada elewację ze szkła dwuwarstwowego. Jego bryła wygląda jak przedmiot opakowany w połyskliwy, półprzezroczysty materiał. Taki efekt został osiągnięty dzięki użyciu całkowicie przezroczystego szkła w warstwie zewnętrznej oraz dzięki zastosowaniu drugiej warstwy wewnętrznej powleczonej akrylem powodującym zdeformowane, przesunięte odbicie (fot. 2). Kolejny budynek, ONE OMOTESANDO (2003) zaprojektowany przez arch. Kengo Kuma, mieści m.in. włoską firmę FENDI (fot. 3). Nazwa budynku nawiązuje do zachodniego stylu numeracji budynków wdluż ulicy, w przeciwieństwie do japońskiego, który jest oparty na skomplikowanym systemie bloków i dystryktów. Budynek wciśnięty w wąską działkę, tak jak to często bywa w Tokio, usytuowany jest w pobliżu ruchliwego skrzyżowania Aoyama-dōri i Omotesandō-dōri. Koncepcja budynku uosabiającego ogromny ekran, wyraża charakterystykę struktury miast wschodniej Azji, w których duże budynki zlokalizowane wzdłuż glównej ulicy zasłaniają mniejsze budynki mieszkalne, małe sklepiki i restauracje usytuowane wzdłuż wąskich bocznych uliczek. Przestrzeń publiczna w Tokio jest inna niż w Europie. W miastach zachodnich tworzy ją plac - często rynek, natomiast w Tokio tworzą ją właśnie te boczne uliczki ukryte z tyłu, za zabudową głównych ulic.
Do tej tradycji nawiązuje ONE OMOTESANDO, który został zaprojetowany jako granica pomiędzy glówną ulicą i ulicami bocznymi. Tokio rozrastało się dość chaotycznie w okresie sukcesu gospodarczego - tzw. bubble economy. Obecnie, w okresie większej powściągliwości, pojawiła się nowa i inna świadomość urbanistyczna (Kuma) oraz stylistyka - oparta na prostych bryłach „ubranych” w nowe materialy (Sejima, Aoki) - odzwierciedlająca się w wielu budynkach komercjalnych. Zamiast tworzenia idei opartych na formie czy sylwecie, nowa architektura nawiązuje także do jej podstawowych cząstek, w oparciu o analizę światła i cienia. Budynek Kumy odpowiada na pytanie - jakich cząstek wymaga dana lokalizacja? Jaki rodzaj światła i cienia byłby odpowiedni? Bryła budynku wyłania się pośród gry światła i cienia. W ten sposób architektura nawiązuje do kompozycji przestrzeni w tradycyjnym znaczeniu tego słowa. Tak jak w wypadku kiedy nie budujemy zdefiniowanego obiektu, po prostu posypujemy żwirem ziemię w ogrodzie i jak w tradycyjnych ogrodach uzyskujemy nową, bogatą przestrzeń.
Zarówno Kuma, jak i Aoki oraz Sejima są przestawicielami nurtu „fasadowego” w architekturze komercjalnej - mniej zainteresowani sę wnętrzami. Inaczej jest w wypadku Herzoga & de Meurona, którzy są autorami projektu sklepu włoskiej marki PRADA (2003) i firmują zarówno projekt budynku jak i jego wnętrz. Wnętrza zresztą są wypadkową konstrucji szkieletowej, ze szklaną elewacją która nadaje budynkowi geometrycznie prostą, ale niepowtarzalną formę (fot. 4). Budynek posiada przestrzeń publiczną w stylu europejskim, w formie placu.
W przypadku usytuowanego obok sklepu CARTIERA istotna jest cała bryła, która jak na firmę jubilerską przystało, nawiązuje do kształtu diamentu (fot. 5).
Budynek włoskiej firmy TOD’S specjalizującej sie w butach i galanterii skórzanej (2004), zaprojektowany przez Toyo Ito jest najprawdopodobniej najbardziej dojrzałą wersją eksponowania “opakowania” budynku. Konstrucja oparta jest na strukturze żelbetowej, która wywołuje na elewacji efekt gałęzi drzewa, współgrającej ze szklaną ścianą osłonową (fot. 6). Światło jest tutaj zasadniczym elementem kompozycji - uwypukla oryginalną konstrukcję, kształtuje ornament i wnętrza. Konstrukcja, zamiast kątów prostych oraz poziomych i pionowych elementów, posiada formę organiczną „drzewa” z łagodnymi zaokrągleniami i krzywiznami. Budynek - natura stworzona przez człowieka szczególnie ekspresyjnie wygląda w zestawieniu z prawdziwą naturą - rosnącymi wzdłuż ulicy drzewami zelkowy.

Omotesandō Hills

Wszystkie te przezroczyste i połyskujące płaszczyzny elewacji wspomnianych budynków zostały zdominowane przez nowy kompleks handlowy o długości 250 m - OMOTESANDŌ HILLS (2006), otwarty po raz pierwszy dla publiczoności 11 lutego br. Do 2003 r. miejsce to zajmowały domy mieszkalne Dōjunkai Aoyama Apartments (fot. 7). Zostały one zbudowane po trzęsieniu ziemi Kantō Dai Shinsai w 1923 r. i oddane do użytku w 1927 r. Jak na owe czasy były to nowoczesne budynki z żelbetu. Znajdowały się w nich różnorodnie rozplanowane mieszkania wielopoziomowe przeznaczone dla użytkowników o różnych potrzebach. Mieszkania były wyposażone w metalowe drzwi wejściowe, gas, elektryczność, wodę i toalety. Znajdowały się tam również pomieszczenia komunalne, takie jak solaria, studia muzyczne i malarskie, sale spotkań. W niektórych mieszkaniach znajdowały się maty tatami. W oparciu o nowoczesną technologię projektantom (Dōjunkai Housing Corporation) udało się stworzyć nowoczesny kompleks mieszkalny dla rozrastającej się klasy średniej. Grupa trzy i cztero-piętrowych budynków stała się przykładem wpływu Modernizmu na przedwojenną architekturę japońską. Budynki stały przez lata, stopniowo zestarzały się i przestaly być użytkowane jako mieszkania, a zaczęły jako sklepy. Część z nich od pewnego czasu była w ogóle nieużywana. Projekt Omotesandō Hills, który został zrealizowany na terenie zajmowanym przez Dōjunkai Apartments wywołał kontrowersję, ponieważ znawcy architektury domagali się konserwacji starych i zabytkowych już budynków. Gdyby Dōjunkai Apartments znajdowały się gdzieś w Europie, prawdopodobnie zostałyby odrestaurowane. W Japonii jednak pojęcie konserwacji zabytków nie jest dość silnie zakorzenione i stare burzy się, robiąc miejsce nowemu. Zatem unikalny dorobek architektury zniknął z krajobrazu miejskiego Omotesandō w 2003 rok, i w 2006 r pojawił się nowy kompleks Omotesandō Hills mieszczący handel, a także luksusowe mieszkania ulokowane wzdłuż ulicy na wyższych kondygnacjach. Obiekt został zaprojektowany przez znanego architekta Tadao Ando, który oprócz Collezione (1990) na przedłużeniu Omotesandō, nie posiadał jeszcze realizacji w tym rejonie.

Kompleks Omotesandō Hills posiadający 34,000 m2 powierzchni został zbudowany przez Mori Building Co. za sumę 19 bilionów jenów. Mori jest potężną firmą developerską, która zbudowała wiele budynków w centrum Tokio - rejonie Tōranomon, Kamiyachō, Roppongi i między innymi także kompleks Roppongi Hills. Obiekt przy Omotesandō składa się z trzech części: centralnej z wejściem głównym oraz ze Wschodnim Tarasem Zelkowa (Zerukoba Terasu Iisuto) (fot. 8), skrzydła zachodniego z Zachodnim Tarasem Zelkowa (Zerukoba Terasu Wesuto) (fot. 9) oraz Skrzydła Dōjunkai (Dōjun Kan) będącego rekonstrucją fragmentu starej zabudowy (fot. 10). Omotesandō Hills posiada 6 kondygnacji nadziemnych oraz 6 podziemnych, mieści 93 sklepy, cukiernie, kawiarnie i restauracje oraz 38 mieszkań. Na przeciwko wejścia głównego we wnętrzu budynku znajduje się atrium, którego przestrzeń jest wytyczona przez podesty-galerie opadające i wznoszące sie po lekkim skosie (fot. 11). Ponieważ ulica posiada dość duży spadek terenu, w środku atrium znajdują się schody łączące część wschodnią i zachodnią. Gra światła, efekty dźwięku, prostota i wyrafinowanie surowej architektury Tadao Ando tworzą wspaniałą całość w postaci przestrzennego i multimedialnego dzieła sztuki (fot. 12).
Omotesandō Hills stało się jeszcze jednym ważnym punktem w metropolii tokijskiej, do którego ściągają turyści oraz mieszkańcy Tokio. Elewacja obiektu wspaniale współgrająca z rozłożystymi drzewami zelkowy stała się nowym obliczem reprezentacyjnego bulwaru tokijskiego.

Fot. 1 Butik Louis Vuitton, 2003Fot. 2 Budynek firmy Dior, 2003Fot. 3 Omotesandō One - Fendi, 2003

Fot. 4 Prada, 2003 Fot. 5 CartierFot. 6 Tod’s, 2004
Fot. 7 "Dōjunkai Aoyama apartments", 1927-2003Fot. 8 Omotesandō Hills, 2006 - Zelkova Fot. 9 Omotesandō Hills, 2006 - Zelkova Terrace West
Fot. 10 Skrzydło DōjunkaiFot. 11 Omotesandō Hills - atriumFot. 12 Omotesandō Hills - poziomy, piony i ukosy

[1] Zelkova, Zelkowa pilkowana lub brzostownica japońska
[2] O architekturze Omotesandō pisałam w artykule z cyklu „Sklepy” - „Spacer po alejach, uliczkach i scieżkach - Omotesandō i okolice” zamieszczonym w Gazecie Klubu Polskiego w Japonii Nr 4(25), sierpień 2002
Ostatnio zmieniany
Zaloguj się, by skomentować
© 2013 www.polonia-jp.jp

Logowanie lub Rejestracja

Zaloguj się