Wyspa

Jeśli latem nie wyjeżdża się z Japonii, to najlepiej na wakacje wybrać się na Hokkaidō. Tam można znaleźć wytchnienie od wilgotnej i upalnej pogody jaka panuje na pozostałych wyspach japońskich. Hokkaidō jest znane z chłodnego lata - średnia temperatura w sierpniu wynosi tu 22 ˚C. Zima z kolei przypomina polską zimę. Jest dość zimno - średnia temperatura w styczniu waha się od -12 ˚C do - 4 ˚C. Nie ma na Hokkaidō pory deszczowej (tsuyu) ani dużej wilgotności i dlatego wyspa jest atrakcyjna dla turystów z innych regionów Japonii. Widać też turystów zagranicznych, ale przeważają przyjezdni z Chin i z Południowej Korei. Hokkaidō jest także wyspą, na której jest jeszcze sporo nieskażonej przyrody. Nawet przy drodze spotkać można leśne zwierzęta, a na pastwiskach zobaczyć konie, krowy - widoki prawie wcale nie spotykane na Honshū.

Hokkaidō, wcześniej znane jako Ezo, Yezo, Ezochi, Yeso lub Yesso, jest drugą co do wielkości wyspą japońskią, a także największą spośród 47 prefektur (83,453 km²). Liczba ludności wynosi 5.6 milionów. Od wyspy Honshū dzieli Hokkaidō Cieśnina Tsugaru, ale łączy je podwodny Tunel Seikan (1988). Tunel o długości 53.85 km jest najdłuższym tunelem na świecie, chociaż odcinek podwodny (23.3 km) jest krótszy niż Eurotunel zbudowany pod Kanałem La Manche (1994), którego długość odcinka podwodnego wynosi 24 km (całkowita długość 50.45 km). Do charakterystycznych cech Hokkaidō należą: rozległe równiny, drogi rozpościerające się prosto aż po horyzont, mały ruch i mało świateł drogowych, nieliczne świątynie buddyjskie i chramy shintoistyczne, obecność kościołów chrześcijańskich, brak tłumów i kolejek, obfite ilości owoców morza na targach i w restauracjach. Jest to zatem idealne miejsce na odpoczynek letni. Wiele dzikich obszarów leśnych znajduje się tam pod ochroną w utworzonych parkach narodowych. Najbardziej cenny jest Park Narodowy Shiretoko, który został wpisany w 2005 r. na listę UNESCO Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości. Są także inne parki narodowe - Akan, Kushiro Shitsugen, Daisetsuzan, Shikotsu-Tōya. i Rishiri-Rebun-Sarobetsu. Park Shiretoko znajduje się na Półwyspie Shiretoko (Shiretoko-Hantō), który jest otoczony wodami Morza Ochockiego. Poza 6 parkami narodowymi (kokuristsu kōen), na Hokkaidō znajduje się 5 pół-narodowych parków (kokutei kōen) i 12 rezerwatów naturalnych. Parki słyną z pięknych dolin, gorących źródeł w pobliżu których zlokalizowane są onseny, wodospadów, jezior (kalderowych) z krystaliczą wodą i wulkanów, które można napotkać w czasie pieszych wędrówek po szlakach górskich[1].

Japończycy stworzyli pierwszą osadę na Hokkaidō w okresie Muromachi (1336-1573), kiedy to Nobuhiro Takeda zabił wodza ludności tubylczej Ainu i deklarował swoje zwycięstwo. Potomkowie Takedy rządzili klanem Matsumae Han na południowych obszarach Ezochi aż do początku okresu Edo (1603-1868). W okresach Azuchi-Momoyama (1568-1603) i Edo rodzina Matsumae cieszyła się przywilejem wyłączności na prowadzenie handlu z ludnością Ainu. Matsumae Han stopniowo zmieniał warunki handlu faworując coraz bardziej kupców japońskich. Spowodowało to bunt Ainu, który został stłumiony. Od tej pory ludność tubylcza była uciskana. W okresie Meiji (1868-1912), szogunat Tokugawa sprawował kontrolę nad północnymi terytoriami. W 1869 r. Hokkaidō znalazło się pod kontrolą rządu prefekturalnego w Hakodate. Zmieniono wtedy nazwę wyspy z Ezochi na obecną używając kanji "kai", które nawiązywało do historycznej nazwy używanej przez ludność tubylczą Ainu. Na początku epoki Meiji na Hokkaidō żyło ok. 120 tysięcy ludzi, zaś na początku XX wieku liczba ta już przekroczyła milion. Ludności Ainu zabroniono kultywowania swoich tradycji i stali się oni de facto obywatelami drugiej kategorii. W badaniach nad kulturą i zwyczajami tego ludu wsławił się Bronisław Piłsudski, brat Józefa Piłsudskiego, który został zesłany na rosyjską wyspę Sachalin, na której również żyli Ainowie. W roku 1998 uchwalono ustawę znoszącą dyskryminację, dzięki której udało się zachować resztki kultury Ainu.

              Hokkaidō było podzielone na 3 prefektury do 1886 r., potem powołano Agencję do Spraw Rozwoju Hokkaidō (Hokkaidō Kaihatsuchō), która w 2001 r. została wchłoniona przez Ministerstwo Gospodarki Przestrzennej, Infrastruktury i Transportu (Kokudo Kōtsūshō). Hokkaidō otoczone jest Morzem Ochockim od północy oraz Morzem Japońskim od zachodu i Oceanem Spokojnym od południa i wschodu. Do najważniejszych miast należą: Sapporo, Hakodate, Asahikawa, Kushiro, Obihiro, Abashiri i Nemuro. Hokkaidō podzielone jest na 4 regiony - Wschodni, Środkowy, Południowy i Północny, a także na 14 dystryktów (shichō), do których należą: Abashiri, Hidaka, Hiyama, Iburi, Ishikari, Kamikawa, Kushiro, Nemuro, Oshima, Rumoi, Shiribeshi, Sorachi, Soya i Tokachi. Hokkaidō jest wyspą wulkaniczną - znajdują się na niej takie wulkany jak Koma, Usu, Showashinzan, Tarumae, Tokachi i Meakan. W związku z obecnością wulkanów i trzęsień ziemi, obecne są na Hokkaidō gorące źródła, a przy nich wiele onsenów. Na wyspie znajduje się szereg miejsc słynących z pięknych krajobrazów, bogatej roślinności, a także miejsca starannie ukształtowane przez człowieka. 

Park Narodowy Kushiro Shitsugen

              Kushiro, liczące ok. 200 tysięcy mieszkańców miasto nad Atlantykiem, znane jest z waterfrontu Fishermens’ Wharf Moo, mostu Nusamai ozdobionego rzeźbami 4 kobiet uosabiających 4 pory roku, z niekonwencjonalnej architektury Kiko Mozuna (1941-2001) i ze słonych mokradeł (marszy; jap. shitsugen)[2] znajdujących się na północ od miasta. Na terenach podmokłych, które rozciągają się wzdłuż rzeki Kushiro, rośnie różnorodna rośliność, żyją tam japońskie żurawie (tanchō tsuru), których postacie witają przybyszy na lotnisku w Kushiro, oraz wiele rzadkich gatunków flowy i fauny. Marsze można zobaczyć z pociągu Norokko-go kursującego pomiędzy Kushiro i Kawayu Onsen, a także z pociągu na linii Senmo, łączącej Kushiro i Abashiri.

Malownicze wybrzeża na Półwyspie Nemuro                      

              W drodze na półwysep mija się miasto Hamanaka, w pobliżu którego znajdują się także marsze - Kiritappu Shitsugen. Marsze porośnięte są pięknymi różnokolorowymi kwiatami, które kwitną od kwietnia aż do końca sierpnia. W końcu sierpnia robi się tutaj chłodno i zaczyna się jesień. Jadąc dalej w kierunku Półwyspu Nemuro (Nemuro-Hantō) wzdłuż oceanu, można zobaczyć malownicze wybrzeża w rejonie portu oraz Przylądka Hanasaki (Hanasaki-Kaigan). Hanasaki-Kaigan ma urozmaiconą linię brzegową - od wybrzeży porośniętych trawą aż do stromych klifów. W wielu miejscach skały przebierają dziwne formy. Na najbardziej wysuniętej na wschód częsci półwyspu - Przylądku Nosappu-Misaki - znajduje się pomnik symbolizujący przyłączenie z powrotem do Japonii tzw. Terytoriów Północnych (Hoppōryōdo), czyli Wysp Kurylskich. Jest tam także oraz muzeum - Hoppōkan. Cztery części łuku symbolizują cztery wyspy: Kunashiri-Tō, Etorofu-Tō, Habomai-Shotō i Shikotan-Tō. Przedmiotem sporu pomiędzy Japonią i Rosją są te cztery duże wyspy oraz parę pomniejszych wysepek, które Armia Radziecka zajęła dzień przed kapitulacją Japonii. Z wieży widokowej w czasie dobrej pogody można zobaczyć z przylądka wyspę Kunashiri-Tō, a także wysepki Kaigara-Tō, Yuri-Tō i Suisho-Tō należące do Archipelagu Habomai-Shotō. Przylądek Nosappu posiada także urozmaiconą linię brzegową, piękne plaże oraz rozlegle tereny zielone. Kierując się dalej w stronę Nemuro, a potem Shibetsu mija się piękne jezioro - Furen-Ko . W Nemuro i okolicach jest dużo znaków informacyjnych w języku rosyjskim. Na ulicach i na plaży można spotkać Rosjan.

Park Narodowy Shiretoko

              Park Narodowy Shiretoko znajdujący się na Półwyspie Shiretoko (Shiretoko-Hantō), jest jednym z najpiękniejszych i najbardziej nieskażonych cywilizacją parków narodowych w Japonii. Prawie połowa półwyspu jest niedostępna dla samochodów. Tą część Shiretoko można zobaczyć wędrując pieszo lub opływając półwysep wraz z przylądkiem Shiretoko-Misaki statkiem. W lasach żyją dzikie zwierzęta - m. in. niedźwiedzie, sarny i lisy. W tej części, która jest dostępna samochodem znajdują się znaki drogowe ostrzegające przed zwierzętami. Często zdarza się, że wychodzą one nagle na drogę. Kiedy w zimie Morze Ochockie pokrywa się lodem, staje się ono najbardziej na południe wysuniętym regionem w północnej hemisferze, gdzie można ujrzeć dryfujący lód. W Parku Narodowym Shiretoko można zobaczyć piękne krajobrazy patrząc z przełęczy w okolicach Shiretoko-Tōge, a także malownicze jeziora - Shiretoko-Goko. Jest to zespół pięciu jezior, które można obejrzeć wędrując po wyznaczonym szlaku. Ostatnio z powodu obecności niedźwiedzi można zobaczyć tylko dwa pierwsze jeziora. W czasie wędrówki podziwiać można nie tylko jeziora, których krystaliczna woda mieni się różnymi barwami, ale także rośliny i zwierzęta. Na Półwyspie Shiretoko znajdują się także onseny - najbardziej znany to Utoro-Onsen. Okolica ta jest bogata w wodospady (wodospad Oshinkoshin i in.) i ciekawie ukształtowane skały; najbardziej okazałą z nich jest skała Oronko. Inna skała ulokowana w centrum Utoro została nazwana Gojira-Iwa z powodu kształtu przypominającego słynną Godzillę. Pobyt w Utoro może stanowić miłe zakończenie wędrówki po Shiretoko. Są tu różne onseny z basenami w pomieszczeniach oraz na powietrzu (rotenburo) i liczne restauracje, w których serwuje się najbardziej popularne potrawy na Hokkaidō - kani (krab), uni (jeżowiec) i ikura (kawior czerwony).

Najpiękniejsze jeziora na Hokkaidō - Mashū-Ko, Kussharo-Ko i Akan-Ko

We wschodniej części Hokkaidō znajduje się Park Narodowy Akan. Głównymi atrakcjami tego parku są jeziora wulkaniczne Mashū-Ko, Kussharo-Ko i Akan-Ko, a także wulkaniczne góry i gorące źródła. Szczególnie malowniczym jeziorem jest Mashū-Ko, którego krater jest najczęściej spowity mgłą i trzeba mieć szczęście żeby zobaczyć kolor jego wody. Jezioro to przez wielu uznawane jest za najpiękniejsze w Japonii. Otoczone stromymi ścianami skalnymi jest trudno dostępne. Kussharo-Ko liczące po obwodzie 57 km, jest największym jeziorem pochodzenia wulkanicznego w rejonie Akan. Jezioro i jego otoczenie dostępne są dla uprawiania sportów wodnych, takich jak kajakarstwo, a także dla trekkingu, wędkowania, jazdy na rowerze, itp. Nad jeziorem znajduje się szereg bezpłatnych rotenburo, w których, w przeciwieństwie do innych tego typu gorących źródeł, kąpieli zażywa się w strojach kąpielowych. Na plaży znajdują się także naturalnie podrzewane gorące piaski i płytko położona gorąca woda gruntowa. Każdy może wykopać sobie tutaj własne suna-yu. W okolicach jeziora położony jest Kawayu Onsen - miejscowość znana z gorących źródeł. Baseniki do moczenia nóg (ashi-yu), znajdują się nawet na stacji kolejowej.

Z kolei jezioro Akan-Ko jest znane z rzadkiego gatunku alg, które przybierają formę zielonych kul - marimo. Mogą one rosnąć przez dwa stulecia i przybierać kształty pokaźnych kul o średnicy 20 cm. Nad Jeziorem Akan-Ko onseny znajdują się w rejonie Akankohan. Tutaj także położona jest Ainu Kotan - mała wioska Ainu ze sklepami pełnymi souvenirów. Jest tam także Akankohan Eco Museum Center, w którym można wiele dowiedzieć się o Parku Narodowym Akan. W Parku Narodowym Akan zobaczyć można piękne widoki, bujną roślinność, a w jego okolicach - pola porośnięte różnymi kwitnącymi roślinami uprawnymi, np słonecznikami, ziemniakami, itp.

"Utsukushii kuni" - okolice Furano i Biei

Chociaż określenia premiera Shinzō Abe, który chciał stworzyć "piękną Japonię" ("utsukushii kuni he") nie można odnieść do całej Japonii (ani w przenośni, ani dosłownie), to z pewnością okolice Furano i Biei posiadają nadzwyczaj piękne krajobrazy. Furano usytuowane jest centralnie na Hokkaidō i otoczone takimi górami, jak: Furano-Dake, Mae Furano-Dake, Furano Nishi-Dake, Nunobe-Dake i Ashibetsu-Dake. Furano jest znane przede wszytkim z pól lawendowych, które pokrywają się delikatnymi fioletowymi kwiatami w końcu czerwca i kwitną do początku sierpnia. Poza różnymi rodzajami lawendy można tam ujrzeć również uprawy róż, groszku, peonii, stokrotek, motylków, słoneczników, a także łąki mieniące się wielobarwnymi dzikimi kwiatami. W Furano jest mnóstwo parków i ogrodów, pola golfowe, pola kampingowe, a także farmy produkujące nabiał (mleko, smaczny ser, puddingi i lody), zakłady produkujące różne przetwory z owoców i winnice. Specyficzny klimat sprzyja roślinności. Dobrze rosną tutaj arbuzy, melony, winogrona i ziemniaki. W 2006 r. minimalna temperatura w zimie wynosiła -30 ˚C a maksymalna w lecie +30˚; duże różnice są także pomiędzy temperaturą w dzień i w nocy. Ze względu na piękną scenerię, nagrywano tutaj kilka popularnych seriali, takich jak "Poppo-ya" i "Kita no kuni kara" i dzisiaj można te lokalizacje i wzniesione na nich budynki obejrzeć. W sezonie można przyjechać do Furano z Asahikawa specjalnym pociągiem Norokko-go, który jedzie z prędkością ok. 20 km i można z niego podziwiać patchworkowe pola.

Biei sąsiaduje z Furano. Ładne widoki można zobaczyć z "Panoramicznej drogi" (Panorama Rōdo), na której znajdują się m. in. parki widokowe Shinei-no-Oka i Sanai-no-Oka, farma Kanno oraz muzeum Takushinkan, w którym mieści się wystawa fotografii znanego fotografa krajobrazu Shinzō Maedy. Obserwatorium w parku Shinei-no-Oka oferuje podobno najlepszy widok zachodu słońca w Japonii. Drugie znane miejsce w Biei to "Droga patchworkowa" (Pacchiwāku no ro), na której znajdują się widoki wykorzystane do znanych reklam, np do reklamy papierosów Mild Seven (Mairudo Sebun no Oka) i Seven Star (Sebunsutā no Ki), a także "drzewo Ken i Mary" (Ken to Merii no Ki), które było wykorzystane w reklamie Nissana pt. "Skyline in love" w 1972 r. Poza skomercjalizowanymi widokami są w Biei naprawdę piękne bezimienne pejzaże, które są tak miłe dla oka.

Okolice Muroranu

              Muroran znajduje się w dystrykcie Iburi. Jest to miasto portowe. Posiada imponujący most wiszący Hakuchō, historyczną stację kolejową, która obecnie służy za muzeum, a w niedalekiej odległości znajduje się Park Narodowy Shikotsu-Tōya wraz z jeziorem Tōya-Ko i wulkaniczna górą Shōwa-shin-zan. Nad Jeziorem Tōya, które położone jest u stóp góry Usuzan, znajduje się miejscowość Tōyako Onsen z licznymi hotelami i tradycyjnymi ryokanami. Wybrzeże w okolicach Muroranu jest szczególnie piękne - wyznaczono tam osiem miejsc o szczególnych walorach widokowych, które nazwano "Muroran hakkei". Najbardziej znane to przylądek Chikyū Misaki, gdzie znajduje się biała latarnia morska, która wspaniale kontrastuje z otaczającą zielenią oraz z błękitem nieba i morza, a także malownicze plaże Charatsunai i Tokkarisho.

***

Na Hokkaidō znajdują się także ciekawe waterfronty oraz architektura, zarówo nowoczesna jak i budynki historyczne. Walory krajobrazowe mają też niektóre miasta, jak np Hakodate, które słynie z widoku jaki rozciąga się na miasto z góry Hakodate. Nocny widok na Hakodate należy do najpiękniejszych widoków na świecie.O architekturze i krajobrazach miejskich na Hokkaidō w artykule "Krajobrazy miejskie na Hokkaidō"

---

[1] Swoje wędrówki po Hokkaidō opisał Leszek Zbroniec w artykułach "Hokkaidō - wyspa wulkanów i gorących źródeł" cz. I i II, które ukazały się w Gazecie Klubu Polskiego w Japonii nr 1(28) luty 2003, str. 32-35 oraz nr 3(30) czerwiec 2003, str. 24-26.

[2] Marsze (od ang. słowa marsh) to rodzaj mokradeł zalanych płytką warstwą wody. Mokradło (wetlandy - spolszczone od angielskiego wetlands), bagno, błoto, moczary, trzęsawisko, itp. - to teren podmokły, okresowo lub stale zabagniony, podtopiony lub pokryty warstwą wody, a także obszar o płytkim poziomie wody gruntowej (powyżej 1 m), teren silnie uwilgotniony, zalany wodą lub okresowo zabagniony.