W dniach 21 - 23 lipca 2017 r. w Centrum Kultury Dzielnicy Taito (Taito Chiku Center) w Tokio odbyła się kameralna wystawa poświęcona działalności brata Zenona Żebrowskiego, polskiego misjonarza z zakonu franciszkanów (Braci Mniejszych Konwentualnych) oraz jego współpracownicy Kitahara Satoko.

Brat Zeno Żebrowski (1891 lub 1898 – 1982) przebywał w Japonii od roku 1930 aż do śmierci, a po wojnie w Azji i na Pacyfiku zyskał sobie duże zainteresowanie japońskich mediów ze względu na długoletnią działalność humanitarną na rzecz sierot, bezdomnych, ofiar klęsk żywiołowych oraz dzieci specjalnej troski. Jego praca została doceniona zarówno przez władze Japonii, jak i PRL, które wyróżniły go odznaczeniami państwowymi. Bratu Zenonowi postawiono w Japonii pomnik za życia, a w 1998 r. ze składek wolontariuszy (m. in. byłych podopiecznych zakonnika) wyprodukowano film animowany o jego życiu Zeno kagiri naki ai ni (Brat Zeno – bezgraniczna miłość; reżyseria: Chiba Shigeki, Ui Takashi).

Kitahara Satoko (1929-1958), świecka działaczka społeczna, współpracowała z polskim misjonarzem wspierając autonomiczną wspólnotę ubogich Ari no Machi (Miasto Mrówek), która zawiązała się około 1950 r. nad rzeką Sumida (obecnie park Sumida) na terenie dzielnicy Taito. Wspólnota ta odznaczała się niezależnością i samodzielnością, jej członkowie zarabiali na swe utrzymanie pracując przy sortowaniu surowców wtórnych. Satoko Kitahara, ochrzczona w Kościele katolickim imieniem Maria, w wieku 22 lat zamieszkała w Mieście Mrówek, gdzie zajmowała się opieką nad dziećmi i organizowała im zabawy. Zmarła w wieku 29 lat, a jej życie, podobnie jak życie brata Zenona stało się tematem zainteresowania japońskich mediów jako wzruszająca historia osoby, która poświęciła się całkowicie dla innych.

Brat Zeno Żebrowski i Ktahara Satoko (pierwsza z lewej), lata 50. XX wieku. Zdjęcie z archiwum klasztoru franciszkanów w Nagasaki

Wystawa w dzielnicy Taito składała się głównie ze zdjęć brata Zenona i Kitahary Satoko, zgromadzonych przez Ishitobiego Jina – dziennikarza freelance i autora książki Kaze no shisha Zeno (Posłaniec wiatru Zeno, Shizenshoku Tsūshinsha, Tōkyō 1998), najbardziej dokładnej biografii brata Zenona, jaka ukazała się w języku japońskim. W roli spiritus movens przedsięwzięcia wystąpił Kitabatake Hiroyuki. Jako długoletni mieszkaniec dzielnicy Taito oraz przedstawiciel pokolenia pamiętającego trudne powojenne czasy uznał, że należy upamiętnić Miasto Mrówek jako fragment lokalnej historii. Oprócz zdjęć na wystawie pokazano także mapy z dokładną lokalizacją tego niezwykłego osiedla bezdomnych, niektóre eksponowane publicznie po raz pierwszy. Wystawa miała również stworzyć okazję do zebrania funduszy na renowację paneli ze zdjęciami oraz innej cennej dokumentacji Miasta Mrówek (do momentu otwarcia zebrano ok. 30% potrzebnej kwoty). Oprócz zdjęć i map pokazano szkice – rysunki przedstawiające układ osiedla. Można z nich wnioskować, że mimo trudnych warunków życie jego mieszkańców było całkiem dobrze zorganizowane. Przy okazji wystawy zaplanowano kilka wycieczek na teren dawnego Miasta Mrówek. Organizatorzy zastrzegli, że ich realizacja będzie zależeć od stanu zdrowia Ishitobiego Jina, który obiecał służyć za przewodnika, jest już jednak w podeszłym wieku.

Na zakończenie warto dodać, że w dniu otwarcia wystawy zwiedził ją ambasador RP w Japonii, prof. Jacek Izydorczyk. Wpisał się tym samym w nurt wzrastającego zainteresowania historią polskich misjonarzy w Japonii - ciągle zbyt mało znanej, a ciekawej i nadal żywej części kontaktów polsko-japońskich.