Kolejna wystawa japońskiej artystki awangardowej Yayoi Kusamy (Kusama Yayoi; ur. w 1929 r.) pt. „Yayoi Kusama: My Eternal Soul” („Yayoi Kusama: Moja wieczna dusza”) odbywa się w Narodowym Centrum Sztuki w Tokio (The National Art Center; Kokuritsu Shin Bijutsukan) w dniach od 22 lutego do 22 maja br. Wystawa zawierająca 270 prac podzielona została na dwie części, w pierwszej „Kusama in the 21st Century” pokazane są najnowsze dzieła, a drugiej „Kusama in the 20th Century” prace wcześniejsze, począwszy od 1939 r.

              Styl prac Kusamy reprezentuje pop-art, minimalizm i sztukę konceptualną. Najnowsze prace odzwierciedlają poszukiwania przez artystkę sensu, nieskończoności i wzniosłości. Są także świadectwem jej całego życia, w którym sztuka stała się swoistą ucieczką od obsesji. Psychodeliczne wielobarwne kształty, powtórzenia, wzory – szczególnie kropki, kolory, zwierciadlane refleksy dążą do nieskończoności, a jednocześnie są skończonymi oryginalnymi dziełami. Kusama posługuje się różnymi technikami, uprawia np. malarstwo akrylowe na płótnie, gwasze, akryle i oleje na papierze, kolaż, rzeźbę, a także wykonuje instalacje i happeningi. Na przykładzie Kusamy widać jak sztuka może łączyć się z modą, architekturą, a także z krajobrazem. Artystka współpracuje z projektantami mody (Marc Jacobs, Louis Vuitton), z firmami kosmetycznymi (Lancome), bierze udział w projektach wnętrz, a także projektuje tkaniny i posiada własną firmę mody awangardowej. W kilku lokalizacjach w Japonii znajdują się jej rzeźby w krajobrazie – kwiaty i dynie – m.in. w Tōkamachi (pref. Niigata) – “Tsumari in Bloom” (2003) oraz „Pumpkin” (2006) w Benesse Art Site na wyspie Naoshima. W budynku Centrum Sztuki Widowiskowej (Matsumoto Performing Art Center; Matsumoto Shimin Geijutsukan; 2004; arch. Toyo Ito) w Matsumoto – rodzinnym mieście Kusamy – artystka zaprojektowała fasadę zawierającą nieregularnie rozplanowane obłe przeszklone otwory.

W pierwszej części tokijskiej wystawy znajdują się prace z cyklu „My Eternal Soul” i od niego pochodzi tytuł całej wystawy. Seria zapoczątkowana w 2009 r. składa się z ponad 500 prac o wymiarach, które stopniowo przybrały standardową formę 194 x 194 cm. W dużej sali wystawowej wyeksponowane zostały 132 prace po raz pierwszy pokazywane w Japonii, które charakteryzują się różnorodnymi wzorami i kolorami. Znajdują się tam także niepowtarzalne rzeźby gigantycznych kwiatów wykonanych z plastiku wzmocnionego włóknem szklanym i ręcznie malowane.

Druga część retrospekcyjna zawiera 80 prac w trzech sekcjach: „1. Kusama in Matsumoto”, “2. Kusama in New York 1957-73” oraz “3. Kusama in Tokyo”. Tutaj szczególnie wyróżniają się jej prace minimalistyczne i instalacje z okresu nowojorskiego. W okresie tokijskim pojawiają się z kolei ulubione motywy artystki, m.in. „kropki” i „nieskończone sieci”. Ciekawe są instalacje z lustrami, m.in. „Infinity Mirror Room”, które potęgują wrażenie nieskończoności. Przechodząc przez ciemne pomieszczenie wypełnione lutrami widzi się jedynie kolorowe światełka umieszczone w przestrzeni. Tak jak wiele innych jej prac, odzwierciedlają one tematykę życia i śmierci. Elementem spinającym karierę Kusamy jest motyw dyni, który na wystawie pojawił się m.in. w formie trzech płaskorzeźb, a także jako instalacja przed budynkiem muzeum. 87-letnia Yayoi Kusama jest artystką czasem kontrowersyjną, ale oryginalną, którą trudno ignorować. Należy ona do szeregu tych wybitnych artystów, którzy kiedykolwiek wytyczali kierunki.

©zdjęcia autorki