Psychoanaliza jest w Japonii dziedziną słabo rozwiniętą, nic więc dziwnego, że również mało znany jest fakt, że w psychologii japońskiej rola macierzyństwa doczekała się własnej teorii. Chodzi oteorię tzw. kompleksu Ajase (czyt.: Adziase, jap.阿闍世（あじゃせ）コンプレック) sformułowaną przez japońskiego psychoanalityka Heisaku Kosawę (1897-1968). Kosawa, studiując psychoanalizę w Wiedniu, doszedł do wniosku, że freudowska teoria kompleksu Edypa nie jest zadowalającym wyjaśnieniem psychiki Japończyków i zaproponował własną teorię akcentującą motyw wybaczenia win i osobę matki. O ile wersja freudowska uwzględnia trójkąt ojciec-matka-dziecko, to japońska opiera się jedynie na relacji matka-dziecko, kładąc ogromny nacisk na jej rolę w kształtowaniu tożsamości człowieka. Pierwsza wersja teorii Kosawy została przedstawiona Freudowi w 1932 r., ostateczna wersja powstała w 1953. Kosawa oparł się głównie na tekstach sutr buddyjskich w opracowaniu japońskiego mnicha Shinrana (1185-1333).

Inspiracją dla Kosawy była sformułowana w latach 30. przez Melanie Klein teoria relacji z obiektem. Charakterystyczną cechą tego nurtu psychoanalizy jest przesunięcie akcentu z problematyki popędów, oddziaływujących na ego, na sferę relacji. Melanie Klein zdemaskowała idylliczny wizerunek relacji matka - dziecko, wskazując na różnorodne formy zakłóceń, które przybierają formę schizoidalno-paranoidalną i depresyjną. Na przykład w „pozycji depresyjnej” dziecko odkrywa, że nie tylko kocha, ale i nienawidzi matkę; oraz na odwrót - nie tylko jest kochane, ale też bywa obiektem nienawiści.

W warstwie narracyjnej japonska teoria kompleksu Ajase wykorzystuje wątki opowieści o księciu Adżataśatru, zaczerpniętej z tekstów buddyjskich, jednak znacznie zmodyfikowanej przez Kosawę. Treść opowieści jest następująca: KrólowaVaidehi, w japońskiej wersji zwana Odaike, była żoną króla Bimbashara. Małżonkowie byli bezdzietni. Z biegiem lat, aby podtrzymać miłość męża, Odaike zapragnęła mieć dziecko i wtedy dowiedziała się od wróżbity, że za 3 lata pewien pustelnik umrze, a po śmierci na drodze reinkarnacji odrodzi się w jej łonie, jako jej potomstwo. Odaike nie mogła się doczekać śmierci pustelnika. Zabiła go, ale ten w momencie śmierci przeklął zabójczynię i ostrzegł, że syn Odaike zabije swego ojca, króla Bimbashara. Ciężarna Odaike obawiając się klątwy pustelnika, próbowala zabić syna, rodząc go na wysokiej wieży, z której spadł, pozostając jednak przy życiu z niewielkim tylko obrażeniem. Kiedy Ajase dorósł, z ust jednego z wrogów Buddy dowiedział się o okolicznościach swych narodzin. Do tej pory idealizował swą matkę, teraz w gniewie probował ją zabić. Poczucie winy wpędziło go jednak w ciężką chorobę, jego ciało pokryło się ropiejącymi wrzodami. Idąc za radą Buddy Odaike poświęciła się pielegnacji syna, który w końcu wyzdrowiał i stał się dobrym władcą.

Według interpretacji Keigo Okonogi[1], który jest głównym kontynuatorem dzieła Kosawy, fundamentalnym tematem tej opowieści jest jednocześnie odczuwane przez matkę pragnienie, aby mieć dziecko i pozbyć się go. Konflikt rozwija się pomiędzy egoistyczną chęcią egzekucji prawa do decydowania o życiu lub śmierci płodu/dziecka, a paranoidalnym strachem przed wyobrażonym dzieckiem, na którym matka czyni projekcję własnej osoby.

Teoria Ajase przedstawia także japońską wersję rozwoju osobowości jednostki. Z powodu opisanych powyżej okoliczności Ajase urodził z prenatalnym urazem dotyczącym własnego powstania, kompleks ten przyjął formę pragnienia zabicia matki, a nienawiść i agresja w stosunku do matki wytworzyły w nim także poczucie winy. Rozwiązanie konfliktu nastapiło dzięki łagodności matki i wzajemnemu wybaczeniu win - taki proces jest więc warunkiem pomyślnego rozwoju psychologicznego dziecka i ukształtowania się jego tożsamości, zarówno osobistej, jak i społecznej. Ufność dziecka w miłość i pobłażanie matki jest też prototypem pojęcia amae, zaliczanego do podstawowych modeli psychologicznych opisujących relacje międzyludzkie w Japonii.