W październiku tego roku w Japonii ukazały się aż trzy nowe pozycje wydawnicze, związane z Polską. Polecić je można zarówno osobom zajmującym się Polską i Chopinem, jak i innym czytelnikom zainteresowanym kulturą polską. Być może książki te będą odpowiednią propozycją na prezenty świąteczne dla zaprzyjaźnionych Japończyków?

1.Tokimasa Sekiguchi, Polska i jej „Inny”. Kultura, retoryka, mapy. Wydawnictwo Misuzu Shobō, Tokio, 2014

関口時正著  『ポーランドと他者――文化・レトリック・地図』（みすず書房）

Ten tom to zbiór esejów naukowych, które wyszły spod pióra japońskiego uczonego i intelektualisty zajmującego się badaniem szeroko rozumianej kultury polskiej. W swoich esejach Tokimasa Sekiguchi bada wizerunek Polski i kształtowanie się tożsamości Polaków w długiej perspektywie historycznej i sięga do ważnych lub przełomowych tekstów kultury polskiej. Odwołuje się do dzieł Fryderyka Chopina, Karola Szymanowskiego, Katarzyny Kobro, Władysława Strzemińskego, Henryka Sienkiewicza, Bronisława Malinowskiego, Jana Pawła II, Tadeusza Kantora, Jana Kotta, Krzysztofa Kieślowskiego - wymieniamy tu jedynie nazwiska pojawiające się w tytułach rozdziałów. Przedstawia też wizerunek Japonii w dziełach Bolesława Prusa i sporo miejsca poświęca Krakowowi, który uznaje za miejsce szczególne.

Książka jest owocem intelektualnego dialogu prowadzonego przez autora z Polakami i Polską, ropoczętego 40 lat temu w 1974 roku, kiedy autor jako stypendysta po raz pierwszy zawitał do Polski, a ściślej mówiąc do Krakowa. Znalazł się wtedy w komunistycznej Polsce w pozycji dość niezwykłej - przybysza, który należy do wolnego, kapitalistycznego Zachodu, ale przyjeżdża za Wschodu. Zrodzone wtedy refleksje doprowadziły go m.in. do badań ideologii Polski jako przedmurza chrześcijańskiej Europy i polskich koncepcji narodu, ale także do studiów nad dwudziestowieczną polską awangardą literacką i teatralną.

Tytułowego „Innego” należy rozumieć bardzo szeroko, zarówno w sensie nadanym temu określeniu przez dwudziestowieczną filozofię dialogu, gdzie Inny jest drugim człowiekiem, a spotkanie i relacja z nim ma fundamentalne znaczenie, jak i w bardziej klasycznym sensie, występującym w dialektyce heglowskiej (pojęcie „Das Andere”, czyli „inne”). Japońskie określenie tasha 他者może zwwierać oba terminy. Nie będzie błędem ani przesadą stwierdzenie, że sam autor jest tytułowym „Innym” - zarazem uczestnikiem i badaczem dialogu; jest „Innym”, w którego umyśle i uczuciach powstawała Polska.

Tom esejów Polska i jej „Inny” jest w pewnym sensie naukowym wprowadzeniem w tematykę polską. Jak powiedział nam sam autor: „Chciałbym, aby korzystali z moich skromnych tekstów przede wszystkim ludzie, którzy startują jako poloniści i ludzie, którzy jadą do Polski na dłużej, np. na studia – nawet muzyczne - i do pracy tam, albo nawet Japończycy już w Polsce osiedli.”

2. Adam Mickiewicz Ballady i romanse, przekład Tokimasa Sekiguchi, Wydawnictwo Michitani, Tokio, 2014

アダム・ミツキェーヴィチ作　関口時正訳  『バラードとロマンス』（未知谷・《ポーランド文学古典叢書》第3巻）

Tego zbioru nie trzeba nikomu szczegółowo przedstawiać: Ballady i romanse to manifest polskiego romantyzmu, zbiór wydany po raz pierwszy w Wilnie w 1822 roku, lektura szkolna, znana wszystkim Polakom.

Niniejszy tom jest już trzecią pozycją w zainaugurowanej kilka lat temu serii Klasyka Literatury Polskiej, publikowanej sukcesywnie przez wydawnictwo Michitani. Do tej pory ukazały się „Treny” Jana Kochanowskiego w przekładzie Tokimasy Sekiguchiego i „Sonety” Adama Mickiewcza w przekładzie Koichiego Kuyamy. Autorzy przekładów to doświadczeni tłumacze i badacze literatury polskiej, związani z polonistyką na Tokijskim Uniwersytecie Studiów Międzynarodowych i aktywnie propagujący w Japonii polską kulturę. Inicjatywa wydawania ważnych, a dotąd nie tlumaczonych na język japoński utworów z polskiego kanonu literackiego, narodziła się w ramach działalności NPO Forum Polska i zyskała wsparcie polskiego MSZ i Instytutu Polskiego w Tokio.

3. Zbiór pieśni Chopina, pierwsze wydanie Fontany 1859, opracowanie Kohayakawa Tokiko, Terakado Yuko, Hiraiwa Rie, przekład tekstów pieśni Sekiguchi Tokimasa, Wydawnictwo Hanna, Tokio, 2014

小早川朗子、寺門祐子、平岩理恵編　フォンタナ版1859年初版  『ショパン歌曲集』（ハンナ社）（訳詩は関口時正）

Gatunek pieśni w czasach Chopina należał do najważniejszych w muzyce, ponieważ spełniał doskonale romantyczny postulat correspondance des arts. Jednak w przeciwieństwie do większości kompozytorów epoki romantyzmu Chopin koncentrował się zdecydowanie na muzyce fortepianowej i komponował swoje utwory pieśniowe raczej sporadycznie. Mimo to prawdopodobnie nosił się z zamiarem ich opublikowania, do czego jednak doszło dopiero po śmierci kompozytora. Pieśni ukazały po raz pierwszy w 1859 roku pod redakcją Juliana Fontany. Pierwsze wydanie zawierało 17 pieśni, skomponowanych na głos (sopran i tenor) oraz fortepian w latach 1827-1847, do słów polskich poetów romantyzmu, przede wszystkim Stefana Witwickiego. Obecnie zbiór Fontany doczekał się wydania japońskiego.

W pieśniach Chopina odnaleźć można wiele piękna i wdzięku, a w historii muzyki polskiej przed Moniuszką są one wybitnym i odosobnionym zjawiskiem. Prostota i bezpretensjonalność szeregu pieśni Chopina sprawiła, że są one powszechnie znane i lubiane przez słuchaczy, także w Japonii, gdzie twórczość polskeigo kompozytora cieszy się nieustającym zainteresowaniem i uwielbieniem. Ta pozycja to gratka dla wielbicieli muzyki Chopina.